Главная » Обучающимся » Учись ОНЛАЙН » Беларуская мова » Беларуская мова. Падрыхтоўка да ЦТ

Беларуская мова. Падрыхтоўка да ЦТ

Тэставая работа “Аднародныя члены сказа”

развернуть

                Тэставая работа па тэме “Аднародныя члены сказа”

 

  1. Ускладненым з’яўляецца сказ, у якім:

А) ёсць даданыя члены сказа;

Б) ёсць і група дзейніка, і група выказніка;

В) ёсць аднародныя ці адасобленыя члены сказа, ці пабочныя словы, ці звароткі, ці параўнальныя звароты.

 

2.Укажыце сказы, у якіх ёсць аднародныя члены сказа.

А) Выступаюць ушыр, разлятаюцца ўдаль лугі, і пожні, і даліны, і ўзгоркі.

Б) Віхура і піліць, і круціць, і сее муку, качаецца, стогне, ляжыць на баку.

В) Васіліна ўстала сёння ні свет ні зара.

Г)Там, за дубраваю, жнейкі-красуні звоняць сярпамі сталёвымі.

Д) Снег усё ішоў і ішоў.

 

3.Укажыце сказ з некалькімі радамі аднародных членаў сказа ( глядзіце сказы да задання 2).

 

4.Адзначце нумары сказаў, у якіх дапушчаны пунктуацыйныя памылкі.

А) Над балотцам, то кружыліся, то ключом адплывалі гусі ды лебедзі.

Б) Час суровы, ты быў і крылаты, і пакутлівы, і дарагі.

В) Зачэпіцца вецер настылым небам за сосны, з шалёным свістам закруціць агні і сцягі.

Г) У студзень, і ліпень, у дождж, і марозы за ціхаю вёскаю бялеюць бярозы.

Д) З маленства навекі душой палюбіў зялёнае поле, і блакітнае неба, і світанкі над лесам, і золата ніў.

свернуть

Тэставая работа “Словазлучэнне”

развернуть

                                         Тэст “Словазлучэнне”

  1. Адзначце словазлучэнні:

А) мора кветак

Б) у сінім блакіце

В) дваццаць першы

Г) самы прыгожы

Д) булькоча крынічка

  1. Адзначце іменныя словазлучэнні :

А) чародкі бярозак

Б) трэці вучань

В) кветкі званочкаў

Г) сыплецца на зямлю

Д) працаваць спяваючы

  1. Адзначце дзеяслоўныя словазлучэнні:

А) знакаміты паэт

Б) светла на душы

В) збіраць ягады

Г) прачытаўшы кнігу

Д) выконваючы заданне

  1. Адзначце прыслоўныя словазлучэнні:

А) моцна любіць

Б) па-святочнаму радасна

В) паважаць маці

Г) па-жаночы ўтульна

Д) кудысьці далёка

  1. Адзначце словазлучэнні з дапасаваннем:

А) сіняе неба

Б)  наша хата

В) над скошаным лугам

Г) провады зімы

Д) дарога ў лес

  1. Адзначце словазлучэнні з кіраваннем:

А) ісці на сустрэчу

Б) прачытаць кнігу

В) будоўля моста

Г) у першым радзе

Д) чырвоны мак

  1. Адзначце словазлучэнні з прымыканнем:

А) едуць хутка

Б) сказаў усміхнуўшыся

В) лясны край

Г)  у нашага суседа

Д) сустрэцца з бабуляй

  1. Адзначце непадзельныя словазлучэнні:

А) Балтыйскае мора

Б) ні жывы ні мёртвы

В) кожны з нас

Г) смачны яблык

Д) высокае дрэва

  1. Адзначце словазлучэнні з граматычнымі памылкамі:

А) залатая медаль

Б) жартаваць над братам

В) дзякую вас

Г) стары шынель

Д) збіраць суніцы

свернуть

Тэставая  работа “Адасобленыя члены сказа”

развернуть

Тэставая  работа “Адасобленыя члены сказа”

 А 1. Адзначце сказы, у якіх выдзеленыя канструкцыі адасабляюцца:

  1. Не раз даводзілася лавіць нам вусачоў або міронаў як іх яшчэ называюць.

2.Як урач ён клапаціўся пра здароўе сваёй спадарожніцы.

3.Іван Пятровіч як урач вядомы ва ўсіх бліжэйшых вёсках.

А 2.Адзначце сказы, у якіх азначэнні адасабляюцца:

  1. Навакольныя прадметы ахутаныя полагам туману здаюцца незнаёмымі.

2.Ля пасыпанай жоўтым пясочкам дарожкі растуць кветкі.

3.Сёння яна ўзрадаваная падарункам шчасліва ўсміхалася.

А 3.Адзначце сказы, у якіх прыдатак адасабляецца:

1.Адзін толькі лес нямы сведка гэтай справы стаяў вакол густой сцяной.

2.Сямігадовы хлопчык Міхась адзін гуляў у двары.

3.Сын лесніка  я сам з маленства любіў паліць касцёр.

А 4. Адзначце сказы, у якіх прапушчана коска:

1.Новы з чырвонай цэглы, па мастацку зложаны будынак цешыў вока сваім выглядам.

2.Калючы, парывісты вецер то крыху супакойваўся, то паліваў густым дажджом.

3.Шум і лямант, і крык узняліся над дарогай.

А 5.Адзначце сказы, у якіх дапушчаны пунктуацыйныя памылкі:

1.Усюды: у полі, у лесе, на беразе было ціха.

2.На дарогах увабраліся ў сілу, выраслі і далі мясцовасці іншы выгляд: клёны, бярозы, ясені, таполі.

3.У гародчыку радавалі сэрца першыя вясновыя кветкі: пралескі, цюльпаны.

А 6.Адзначце сказы, у якіх набраныя курсівам словы трэба выдзеліць коскамі:

  1. У Міхася загарэліся шчокі, але на шчасце Святлана нічога не заўважыла.

2.Дай мне ранак свае песні, перазвоны жаўруковы, калі я іду дарогай праз палі, лугі, дубровы.

3.У канцы жніўня вока журботна заўважае апусцелыя палі, пацукравелыя яблыкі ў садах і самотную пажаўцеласць на дварэ, якая надта відаць і наганяе незразумелы сум.

А 7. Адзначце сказы, у якіх прыдаткі павінны адасабляцца:

1.Замошша невялікая вёска нейкім цудам уцалела ў вайну.

2.Так паказвае свае штукарствы балотная чарацянка дзівосная спявачка нашых лугоў.

3.Неба было нізкае, па-асенняму халоднае і нічога акрамя дажджу не абяцала.

 

свернуть

ТРЭНІРОВАЧНЫЯ ТЭСТЫ Часціны мовы

развернуть

ТРЭНІРОВАЧНЫ ТЭСТ № 1

НАЗОЎНІК

А1. Адзначце словазлучэнні, у якіх назоўнікі маюць канчатак –у (-ю):

1) камандзір батальён_,

2) жыве каля парк_,

3) быць у рэзерв_,

4) прыгожы з твар_,

5) старонкі тэкст_.

А2. Адзначце словазлучэнні, у якіх назоўнікі маюць канчатак –ы

1) у абноўц_,

2) пры банкір_,

3) у экіпаж_,

4) на гар_,

5) у возер_.

А3. Адзначце словазлучэнні, у якіх назоўнікі маюць канчатак –е:

1) у гастраном_,

2) у ліпен_,

3) на вяршын_,

4) у школ_,

5) па снез_.

А4. Адзначце спалучэнні, у якіх назоўнікі маюць канчатак –э:

1) на (трактар),

2) пры (муж),

3) па (шчака),

4) у (малако),

5) пры (дачка).

А5. Адзначце словазлучэнні, у якіх назоўнікі маюць канчатак і:

1) у карагодз_,

2) у кніз_,

3) на кан_,

4) у верасн_,

5) пры кавал_.

А6. Адзначце назоўнікі мужчынскага роду:

1) ранцье,

2) таксі,

3) фламінга,

4) Тбілісі,

5) Кіліманджара.

А7. Адзначце словазлучэнні, у якіх дапушчаны памылкі ў вызначэнні роду назоўнікаў:

1) высокая таполя,

2) трамвайны дэпо,

3) жоўценькі кураня,

4) багаты буржуа,

5) з ціхоняй Зайцавым.
  1. Адзначце словазлучэнні, у якіх дапушчаны памылкі ў вызначэнні ліку назоўнікаў:

1) цёплыя панчохі,

2) грэчневая крупа,

3) зламаныя голлі,

4) раптоўны замаразак,

5) прыгожыя краявіды.

А9. Адзначце назоўнікі, якія не маюць формы множнага ліку:

1) сукенка,

2) прадзіва,

3) вятрак,

4) малацьба,

5) слых.

А10. Адзначце назоўнікі, якія ўжываюцца толькі ў множным ліку:

1) завушніцы,

2) сумёты,

3) весніцы,

4) суседзі,

5) зеляніна.

А11. Адзначце сказы з граматычнымі памылкамі:

  • У вітрыне магазіна павел Сцяпанавіч убачыў прыгожы кашнэ.
  • У кутку вялікага клубнага зала адзінока стаяла старое піяніна.
  • Дзядуля прынёс у хату вялізны ахапак сухіх сасновых дроў.
  • Раман набраў поўныя прыгаршчы малін.
  • Аперацыю рабіў вядомы хірург Ткачова.

А12. Адзначце назоўнікі з ненарматыўнымі канчаткамі:

1) рамонт з гарантыей,

2) укладка асфальту,

3) група партызан,

4) у квяцістай хустке,

5) восем гадоў.

В1. Знайдзіце словазлучэнне, у якім дапушчана памылка ва ўтварэнні формы назоўніка. Запішыце словазлучэнне правільна.

1) безліч гнёздаў,

2) група грамадзян,

3) стос кнігаў,

4) некалькі салдатаў,

5) з пяці школ.

В2. Знайдзіце спалучэнне з памылкай у напісанні склонавай формы назоўніка. Запішыце слова правільна (у той форме, у якой яно ўжываецца ў сказе).

1) сказаць сяброўцы Тані,

2) перадаць цётцы,

3) з сябрам Пецей,

4) з Аляксеем Пятровічам,

5) дапамагчы бацьку.

ТРЭНІРОВАЧНЫ ТЭСТ № 2

ПРЫМЕТНІК

А1. Адзначце прыметнікі, якія ўтвараюць ступені параўнання:

1) высокі,

2) разумная,             5) дрэнны

3) жанаты,

4) васільковы,

А2. Адзначце сказы, дзе правільна ўтворана ступень параўнання прыметніка:

  • Ён падумаў, што гэта будзе больш карацейшая дарога.
  • Раніцай грыбы самыя моцныя і свежыя.
  • Няма пачуцця мацней за каханне.
  • Шчасце гэтага лета было самае вялікае шчасце іх жыцця.
  • Найвышэйшая ўлада на свеце — матчына.

А3. Адзначце сказы з граматычнымі памылкамі:

  • Вася ўжо вялікі, вышэй бацькі нават.
  • Самай найцяжэйшай была дарога праз горны перавал.
  • Кажуць, што ў дрэў крона каранёў ледзь не ўдвая больш за крону, якую мы бачым.
  • Цяжкі наш хлеб ад лёсу не прасі ты лягчэйшага. Лягчэйшага — няма.
  • Сястра старэйшая Пецю на два гады.

А4. Адзначце прыметнікі, у якіх пішацца адна літара н:

1) алавян_ы,

2) арлін_ы,              5) бетон_ы.

3) камен_ы,

4) сцюдзён_ы,

А5. Адзначце прыметнікі, у якіх трэба ўставіць яшчэ адну літару н:

1) глінян_ы,

2) клятвен_ы,

3) ваен_ы,

4) пясчан_ы,

5) палымян_ы.

А6. Адзначце словазлучэнні, у якіх прыналежныя прыметнікі ўтвораны правільна:

1) матчыны рукі,

2) дочана кніга,             5) Алесеў сябар.

3) Петрусёў бацька,

4) Сцёпкіна паліто,

В1. Знайдзіце сказ з памылкай ва ўжыванні ступені параўнання прыметніка. Запішыце правільную форму слова.

  • Міколкаў кошык паўней, чым у яго сябра.
  • Няма больш смачнай вадзіцы, як з роднай крыніцы.
  • Дзед і бацька прывучылі берагчы хлеб, шанаваць самы маленькі кавалачак.
  • А найлепшая тая дарога, што вядзе на бацькоўскі парог.
  • Гэту задачу можна рашыць больш простым спосабам.

В2. Знайдзіце сказ з памылкай ва ўжыванні ступені параўнання прыметніка. Запішыце спалучэнне правільна.

  • Няма на свеце прыгажэйшага і мілейшага краю, чым той, дзе ты нарадзіўся.
  • А найпрыгажэйшае лісце бывае восенню на асінах.
  • Андрэй быў куды меншы за мяне ростам.
  • У быка правы рог ніжэй левага.
  • Час — найлепшы лекар.

В3. Знайдзіце словазлучэнне, у якіх дапушчана граматычная памылка. Запішыце яго правільна.

1) у сіняй сукенцы,

2) ранішняе сонца,

3) у дарагом касцюме,

4) па жоўтым лісці,

5) да суседняга дома.

В4. Знайдзіце словазлучэнні, у якіх няправільна ўтвораны прыналежныя праметнікі. Запішыце правільную форму прыметнікаў.

1) буслава гняздо,

2) Алёшыва жыццё,

3) Пецева маці,

4) Ігарыў дзённік,

5) дзедаў пляменнік.

В5. Знайдзіце прыметнік (прыметнікі), у якім (якіх) дапушчана арфаграфічная памылка. Запішыце слова (словы) правільна.

1) навагрудскі,

2) адвакацкі,     5) салдатскі.

3) латышскі,

4) сусецкі,

ТРЭНІРОВАЧНЫ ТЭСТ №  3

ЗАЙМЕННІК

А1. Адзначце сказы, у якіх на месцы пропуску трэба ўжыць займеннік сабе:

  • Усім сябрам ты не дагодзіш, а толькі сам __  нашкодзіш.
  • Поплаў краскамі прыбраўся яркімі, кліча ў госці да __  здалёк.
  • Лес, што акружае вёску, сам па __  невялікі, але надзвычай густы.
  • Чаго ___  не жадаеш, таго і другому не зыч.
  • Сам ад ___ не пабяжыш упрочкі, ___  самога цяжка перагнаць.

¤

Неабходна ўмець размяжоўваць формы зваротнага займенніка сябе: родны склон (каго? чаго?) — сябе,  давальны і месны склон (пры кім? чым?) — сабе.

А2. Адзначце сказы з памылкай ва ўжыванні або напісанні займенніка:

  • Сусед Васіля, калі ён параўняўся з ім, адразу загаварыў.
  • Сапраўднаму рыбаку не трэба тое, што само даецца ў рукі.
  • З усходняга боку віецца паўз возера дарога, абапал яе высяцца сосны-веліканы.
  • Я сёння бачыў тваяго бацьку.
  • Побач з домам быў сад. Ён пазіраў на вуліцу пяццю вокнамі.

А3. Адзначце радкі, дзе трэба ўставіць займеннік цябе.

1) сустрэў ___ на вуліцы,

2) гляджу ___ ў вочы,

3) мы ўдзячны ___,

4) быў ў ___ ў гасцях,

5) дазволь пасядзець каля ___ .

¤

Трэба адрозніваць формы займенніка ты: родны склон — цябе,  давальны і месны склон  — табе.

А4. Адзначце сказы, дзе правільна ўжыты і запісаны займеннікі.

  • Вецер даносіў галасы людзей, якія выходзілі з клуба.
  • Бацька папрасіў, каб сын прынёс свае кнігі.
  • Аказалася, што дзяўчына жыве ў нашэм доме.
  • На ўсходзе Нарач злучаецца вузкім пралівам між пясчаных кос з возерам Мястра, плошча якога — трынаццаць квадратных кіламетраў.
  • Памыйце рукі і ягады і пачынайце іх есці.

А5. Адзначце сказы, дзе на месцы пропускаў трэба ўжыць займеннік нехта.

  • __ наперад не знае, што каго чакае.
  • “Ой, цябе баіцца __!” – голасна адазвалася Марына.
  • “Нічога не відаць. Але __ ўсё ж павінен прысці”,– меркаваў Віталь.
  • З нас __ нахлебнікам прыроды не жадае быць.
  • Хтось палюе на сініцу, __ ловіць жураўля...

¤

Варта навучыцца размяжоўваць няпэўныя і адмоўныя займеннікі. Няпэўныя выражаюць значэнне няпэўнасці, г.зн. указваюць на невядомыя асобы, няпэўныя прадметы, напрыклад: нехта сказаў; нечы падручнік; некалькі чалавек. Адмоўныя займеннікі выражаюць адсутнасць прадмета ці прыметы і ўжываюцца ў адмоўных сказах, напрыклад: ніхто не прыйшоў; нікога няма; нічога не ўзяў.  У няпэўных прыстаўка не заўсёды пад націскам (нехта, нешта, нейкі, нечы, некалькі), у адмоўных не пад націскам заўсёды пішацца ні (ніхто, нішто, ніякі, нічый, ніколькі).

А6. Адзначце сказы з правільным ужываннем займеннікаў.

  • Няхай сабе спытае кожны, ці пасадзіў ён дрэва ў жыцці.
  • Хто-небудзь з выпускнікоў тых гадоў на сустрэчу прыехаў.
  • Я табе не раз прапаноўваў перасяліцца ў наш край.
  • Мы табе шануем і моцна любім, родная матуля.
  • Калі народ сабе не паважае, не будуць паважаць яго іншыя народы.

А7. Адзначце сказы з памылковым ужываннем займеннікаў.

  • Дзед Талаш убачыў ваўка, але ён яго не спалохаўся.
  • Маці паклікала мяне і папрасіла наліць сабе кавы.
  • Сёй-той з хлопцаў час ад часу пазіраў у бок Марынкі.
  • У кожнага чалавека свой характар, сваё жыццё, і да яго трэба ўмець падысці.
  • Сумна хлопчыку. Няма з кім пагуляць, няма да каго схадзіць у госці, нават пагаварыць няма з кім.

А8. Адзначце сказы, дзе на месцы пропускай трэба ўжыць займеннік самая, самы.

  • Цэрква стаяла пры ___ вёсцы.
  • У ___ вёсцы немцаў не было, але ў бліжэйшым лесе, казалі людзі, іх пахавалася нямала.
  • Нават ____ нязначнага павеву ветру не адчувалася ў лесе.
  • Я атрымаў дазвол ад ___ дырэктара.
  • Каля ____ берага б’е з-пад зямлі крыніца з серабрыстай сцюдзёнай вадой.

¤

Трэба адрозніваць займеннікі сам (сама, само, самі) і сáмы (сáмая, сáмае, самыя), якія маюць адрозненні ва ўсіх склонах.

 

Адз.лік.

Мн.лік

Адз.лік

Мн.лік

 

м. і н.р.

ж.р.

м. і н.р.

ж.р.

Н.

сам, само

сама

самі

сáмы, сáмае

сáмая

сáмыя

Р.

Самога

самой

саміх

сáмага

сáмай

сáмых

Д.

Самому

самой

самім

сáмаму

сáмай

сáмым

В.

як Н. або Р.

Т.

Самім

самой

саміх

сáмым

сáмай

сáмымі

М.

Самім

самой

саміх

сáмым

сáмай

сáмых

В1. Знайдзіце сказ з памылкай ва ўжыванні займенніка. Запішыце займеннік, які трэба ўжыць у сказе.

  • Я чую, як нехта гаворыць
  • У каго-небудзь ёсць запалкі?
  • Купі мне што-небудзь у буфеце.
  • Давай паглядзім які-небудзь фільм.
  • Хтосьці, дапамажыце!

ТРЭНІРОВАЧНЫ ТЭСТ № 4

лічэбнік

А1. Адзначце лічэбнікі, у якіх  пішацца літара е:

1) с..мдзесят,

2) с..мюстамі,

3) дзес..цера,

4) дз..вяты,

5) дзес..церых.

А2. Адзначце лічэбнікі, у якіх на месцы пропуску пішацца мяккі знак:

1) дзевяц..сот,

2) дз..вюм,

3) (у) вас..мі,

4) шас..цісоты,

5) сем.. .

А3. Адзначце лічэбнікі, у якіх пропуску пішацца дзве літары цц:

1) пятна..аць,

2) пя..ю,

3) два..аць,

4) дзевя..ю,

5) пя..істам.

А4. Адзначце лічэбнікі, у якіх пішацца літара а:

1) за двум.. зайцамі,

2) тры в..сьмыя,

3) (на) двухст..х старонках,

4) (у) дв..іх кацянят,

5) в..семсот метраў.

А5. Адзначце сказы, у якіх парушаны граматычныя нормы беларускай мовы:

  • Пяць доўгіх вёрстаў вельмі стамілі нашых падарожнікаў.
  • Тры пятых соткі агарода былі засаджаны памідорамі.
  • Каля двух гадзін давялося чакаць цягніка на Гомель.
  • Трое ладных падсвінкаў гадавалася ў гэтым годзе ў бацькавым хляве.
  • Больш за паўтары месяцы не было навін з фронту.

А6. Адзначце лічэбнікі, якія пішуцца разам:

1) трыста_сорак,

2) дзевяць_сот,

3) пяці_дзесяты,

4) трох_тысячны,

5) дзвесце_дваццаць.

А7. Адзначце лічэбнікі, якія запісаны правільна:

1) паўтара кілаграма,

2) пяцьдзесятыя гады,

3) шасцісот грамаў,

4) васьмюдзесяццю цэнтнерамі,

5) двумястамі ўдзельнікамі.

А8. Адзначце лічэбнікі, запісаныя няправільна:

1) сямьюдзесяццю працэнтамі,

2) васьмы рад,

3) пяць восьмых частак;

4) трымястамі рублямі,

5) двумастамі чатырма ўдзельнікамі.

А9. Адзначце словазлучэнні, у якіх ужываюцца зборныя лічэбнікі:

1) 3 (салдаты),

2) 5 (гусі),

3) 9 (лісяняты),

4) 4 (жанчыны),

5) 2 (дубы).

В1. Знайдзіце словазлучэнне з памылкай у напісанні лічэбніка. Запішыце лічэбнік правільна.

1) дваццаццю сямю турыстамі,

2) пяцьсоты спартсмен,

3) абедзве дзяўчыны,

4) тры чацвёртыя ўраджаю,

5) з трымастамі сарака пяццю рублямі.

В2. Знайдзіце сказ з памылкай ва ўжыванні лічэбніка. Запішыце правільна спалучэнне “лічэбнік + назоўнік”.

  • На ганку забаўляліся чацвёра кацянят.
  • У хату ўвайшлі двое салдат.
  • Трое жанчын дапамаглі маці выкапаць бульбу.
  • Дзевяцера маіх аднакласнікаў збіраюцца паступаць у медыцынскую акадэмію.
  • Нас было пяцёра.

ТРЭНІРОВАЧНЫ ТЭСТ № 5

дзеяслоў

А1. Адзначце дзеясловы, якія ў форме 2-й асобы множнага ліку цяперашняга ці будучага часу маюць канчатак –еце:

1) дапамагаць,

2) казаць,

3) есці,

4) перабягаць,

5) непакоіць.

¤

Каб правільна выканаць заданні А1 – А13, трэба адпрацаваць алгарытм выбару асабовых канчаткаў дзеяслова (гл. стар 28).

А2. Адзначце дзеясловы, якія ў форме 3-й асобы множнага ліку цяперашняга ці будучага часу маюць канчатак –уць (-юць):

1) належаць,

2) пасвяціць,

3) зберагчы,

4) ненавідзець,

5) задумацца.

А3. Адзначце дзеясловы, якія ў форме 2-й асобы адзіночнага ліку цяперашняга ці будучага часу маюць канчатак –эш (-еш):

1) занесці,

2) пісаць,

3) вырабляць,

4) бяліць,

5) біць.

А4. Адзначце дзеясловы, якія ў форме 1-й асобы множнага ліку цяперашняга ці будучага часу маюць канчатак –ом (-ём):

1) несці,

2) даць,

3) браць,

4) рашаць,

5) ужываць.

А5. Адзначце дзеясловы, якія ў форме 2-й асобы множнага ліку цяперашняга ці будучага часу маюць канчатак –іце (-ыце):

1) хацець,

2) вярцець,

3) перагнаць,

4) чытаць,

5) вырашаць.

А6. Адзначце дзеясловы, якія ў форме 2-й асобы множнага ліку цяперашняга ці будучага часу маюць канчатак –яце:

1) везці,

2) гаварыць,

3) слухаць,

4) здаваць,

5) вынесці.

А7. Адзначце дзеясловы, якія ўжываюцца з канчаткамі  –аць, -яць у форме 3-й асобы множнага ліку будучага часу.

1) лезці,

2) занядбаць,

3) паставіць,

4) вызначыць,

5) разбурыць.

А8. Адзначце дзеясловы, якія ўжываюцца з канчаткамі –іць,  -ыць у форме 3-й асобы адзіночнага ліку цяперашняга часу:

1) хадзіць,

2) трымаць,

3) сачыць,

4) варыць,

5) паважаць.

А9. Адзначце дзеясловы, якія ўжываюцца з канчаткамі –аце, -яце ў форме 2-й асобы множнага ліку цяперашняга часу:

1) класці,

2) успамінаць,

3) цярпець,

4) жаць

5) рэзаць.

А10. Адзначце дзеясловы, якія ўжываюцца з канчаткамі –еш, -аш, -эш у форме 2-й асобы адзіночнага ліку цяперашняга часу:

1) апранаць,

2) вярцець,

3) залежаць,

4) пісаць,

5) браць.

А11. Адзначце дзеясловы, якія ўжываюцца ў форме 2-й асобы адзіночнага і множнага ліку цяперашняга ці будучага часу з канчаткамі –еш, -еце:

1) ты (чакаць) званка,

2) вы (рабіць) паслугу,

3) вы (наведаць) хворага,

4) ты (непакоіцца) пра бабулю,

5) ты (даручаць) сябру.

А12. Адзначце цяперашняга часу з няправільнымі асабовымі канчаткамі:

1) мы едзем,

2) ён даець,

3) вы жывеце,

4) мы кладзем,

5) вы кладзяце.

А13. Адзначце дзеясловы з нарматыўнымі асабовымі канчаткамі.

1) мы сустракаем,

2) вы спяваеце,

3) мы рэжым,

4) вы мыяце,

5) яна шыець.

А14. Адзначце дзеясловы, якія не маюць формаў цяперашняга часу:

1) размаўляць,

2) дапамагчы,

3) асэнсаваць,

4) папрасіць,

5) бегчы.

¤

Не маюць формаў цяперашняга часу дзеясловы закончанага трывання (адказваюць на пытанне што зрабіць?). Параўн.: размаўляць — размаўляю, размаўляем, размаўляе, размаўляюць; бегчы — бягу,бяжым,  бяжыць, бягуць. Дзеясловы асэнсоўваць, дапамагаць, прасіць таксама маюць форму цяперашняга часу: асэнсоўваць — асэнсоўваю, асэнсоваем, асэнсоўвае, асэнсоўваюць і г.д

А15. Адзначце правільна ўтвораныя і запісаныя дзеепрыметнікі:

1) прывезяны,

2) завостраны,

3) выпіхнуты,

4) знясілены,

5) загоенныя.

А16. Адзначце словазлучэнні з формамі дзеепрыметнікаў, якія не адпавядаюць нормам беларускай мовы:

1) спушчаны рукаў,

2) заснежаты падворак,

3) абсыпленая цветам,

4) забыліўшыйся абутак,

5) скошаная трава.

А17. Адзначце словазлучэнні з нарматыўнымі формамі дзеепрыметнікаў:

1) распрацаваны план,

2) спатнелы твар,

3) хвалюючыйся настаўнік,

4) грукочучы транспарцёр,

5) разбіты посуд.

А18. Адзначце памылкова ўтвораныя або запісаныя формы дзеепрыметнікаў:

1) адкрыўшаяся далеч,

2) дапрацаваны рукапіс,

3) выдаткаванныя грошы,

4) абжытыя мясціны,

5) сустракаемыя госці.

А19. Адзначце сказы з формамі дзеепрыметнікаў, якія не адпавядаюць нормам беларускай мовы:

  • Цёплы змрок вносіў з сабою на вольнае паветра з ачышчаючаю пыл вільгаццю і лёгкасць, і пах, і спакой.
  • Гойдалася верхавіна бярозы, адламаная ўчарашняй бурай.
  • У нейкім панылым маўчанні застылі кусты жаўцеючага алешніку.
  • Спеў салаўя, цешыўшый вуха, паплаў па-над рэчкай.
  • Пад страхою нашай хаты было ластаўчына гняздо, злепленае з ілу, прынесенага ў клювах птушкамі з маленькай сажалкі.

А20. Адзначце сказы з формамі дзеепрыметнікаў, якія  адпавядаюць нормам беларускай мовы:

  • На сіяючым усходнім баку гарызонта паказалася сонца.
  • Між пясчаных узгоркаў, заслаўшых мохам ляжыць лагчына.
  • Праязджаючы селянін паварочвае ўбок уваходзячых у пакой.
  • Ад лугавых узгоркаў, выпаленых сонцам да попельнага колеру, дыхала сумным настроем восень.
  • Ёсць у мяне толькі скупыя ўскосныя звесткі, знойдзеныя даследчыкамі ў розных архівах.

А21. Адзначце словазлучэнні, у якіх выдзеленыя словы нельга перакласці на беларускую мову адпаведнымі дзеепрыметнікамі:

1) видящий далеко,

2) тянувшаяся вдоль берега,+\

3) прочитанная книга,

4) изученные свойства,

5) разбитая ваза.

А22. Адзначце словазлучэнні, у якіх выдзеленыя словы можна перакласці на беларускую мову адпаведнымі дзеепрыметнікамі:

1) ответившая на вопрос,

2) недоспелые ягоды,

3) обутый в сапоги,

4) созданный автором,

5) держащийся обеими руками.

А23. Адзначце сказы з памылковым ужываннем дзеепрыслоўяў.

  • Падыходзячы да школы, у хлопцаў узнікла спрэчка.
  • Па тратуарах, схаваўшы насы ў каўняры, праходзілі рэдкія прахожыя.
  • Зразумеўшы сваю нетактоўнасць, мужчына змоўк.
  • Даведаўшыся пра вызваленне Мінска, нас акрыліла надзея хутка вярнуцца ў родныя мясціны.
  • Доўга нахадзіўшыся па лесе, мне вельмі захацелася піць.

А24. Адзначце сказы з нарматыўнымі формамі дзеепрыслоўяў.

  • Чайка планіруе ў паветры, выглядаючы сабе здабычу.
  • Дрэмле, прынікшы да шыбаў, ноч.
  • Седзя каля рэчкі, мне бачыліся абрысы Траецкага прадмесця.
  • Буслы кружылі ў сваім рытуальным карагодзе, бласлаўляя зямлю, што плыла пад іх белымі крыламі.
  • Раз-пораз адчыняючыся, пагруквалі ў вагонах дзверы.

А25. Адзначце сказы, у якіх дзеепрыслоўі ўжыты і ўтвораны правільна.

  • Мужчыны павольна ішлі, узгадаўшы былыя партызанскія гады.
  • Бабуля, пачакаў хвілінку, наблізілася да толькі што адчыненага магазіна.
  • У восеньскім небе насіліся ластаўкі, гуртуючысь ляцець у далёкі вырай.
  • Ідзя ў лес, я пашкадаваў, ўто не ўзяў фотаапарат.
  • Шумела і пенілася вада, імкнучыся на вольны прастор.

А26. Адзначце сказы  з памылкай ва ўжыванні, утварэнні або напісанні дзеепрыслоўяў.

  • Па голлі скачуць сінічкі, парушая піскам дрымучую цішыню.
  • Усадзіўшы косы ў мокрую ад расы траву, касцы ідуць снедаць.
  • Хаця я і адчуваў, што, запрасіўшы Рыгорку ўдзельнічаць у канцэрце, я зрабіў правільна, але цвёрдай упэўненасці ў гэтым не было.
  • Чуючы гэты востры боль у кожнай песні, верылася, што нічога на свеце не знікае без следу.
  • Лісце, кружачыся ў паветры, мякка сцелецца на зямлю.

А27. Адзначце дзеепрыслоўі, перакладзеныя правільна.

1) подобрав – падабраўшы,

2) боясь – баючысь,

3) держа – трымая,

4) улыбаясь – усміхаючыся,

5) мечтая – марачы.

В1. Знайдзіце дзеясловы з ненарматыўнымі асабовымі канчаткамі. Запішыце правільную форму дзеясловаў.

1) ён кажа,

2) яна клеець,

3) ты пішэш,

4) вы жывяце,

5) яны мыюць.

В2. Знайдзіце неўласцівую для беларускай мовы форму дзеепрыметніка. Запішыце яго нарматыўную форму.

1) зачыненыя дзверы,

2) зжатае поле,

3) пашыты кажух,

4) напісанае сачыненне,

5) створатыя атрады.

В3. Знайдзіце памылку ў напісанні дзеепрыслоўя. Напішыце слова (словы) правільна.

  • Кудлатыя нізкія хмары бясконцаю кудзеляю рассцілаліся па небе, сеючы халодным дажджом і дробным градам.
  • Разгрузіўшы воз і паставіўшы, каня ён увайшоў у хату.
  • Бушмар правёў рукой па твары, як бы знімаючы з яго штосьці непрыемнае.
  • Ішлі мы не спяшаючыся, выбіраючы сцежкі і абыходзячы небяспечныя мясціны.
  • Ледзь варушыцца лісце, спачывая ад дзённай спёкі.

ТРЭНІРОВАЧНЫ ТЭСТ №  6

СІНТАКСІС І ПУНКІУАЦЫЯ

А1. Адзначце словазлучэнні з памылкай у дапасаванні:

1) тры разгалістыя ліпы,

2) цэлых чатыры дні,

3) два апошніх месяцы,

4) чатыры высокія дрэвы,

5) у тры з паловай раза меншы.

А2. Адзначце словазлучэнні, у якіх няма  памылак у кіраванні:

1) тры разы на тыдзень,

2) марыць аб шчасці,

3) загадчык магазінам,

4) сумаваць па родных,

5) за шэсцьдзесят кіламетраў ад возера.

А3. Адзначце сказы, у якіх парушаны сінтаксічныя нормы беларускай мовы::

  • Над кім смяялася, таму і дасталася.
  • Пасля полудня дзед пайшоў у лес па дровы.
  • Спектакль “Паўлінка” даўно стала візітнай карткай Купалаўскага тэатра.
  • Мне з раніцы баліць галава.
  • Архітэктар Свірыдава прапанавала свой праект рэканструкцыі плошчы.

А4. Адзначце пэўна-асабовыя сказы:

  • У Аляксея радасна было на душы.
  • Гляджу ў будучыню з надзеяй.
  • Зробім перапынак на паўгадзіны.
  • Спі, мой маленькі сыночак.
  • За грошы розуму не купіш.

А5. Адзначце няпэўна-асабовыя сказы:

  • Па радыё перадавалі прагноз надвор’я на заўтра.
  • Жытні колас і васілёк на кашулі бацькавай помню.
  • Над лесам пачынала днець.
  • Тут гасцей прымаць умеюць.
  • Дзяўчыну тую звалі Насця.

А6. Адзначце безасабовыя сказы:

  • Гушчар лесу пахне чаборам ім мёдам, жывіцы смалістым настоем.
  • Ні на што не хапала часу.
  • Спыняемся і выходзім з машыны.
  • Хочацца, як у дзяцінстве, пабегчы на перагонкі з хлапчукамі і бухнуцца ў азярыну, доўга малаціць нагамі па вадзе, даваць і даваць нырца.
  • У гэтым месцы пераправы ніколі не было.

А7. Адзначце радкі, дзе ёсць назыўныя сказы:

  • Раніца яркая, ціхая. Неба чыстае, васільковае.
  • Залатая асенняя раніца! Хараством ты на свеце адна.
  • Ноч. Цішыня. Аніводнага гуку.
  • Цёмная, маўклівая ноч.
  • Пачатак лістапада. Вечар.

В1. Знайдзіце словазлучэнне з памылкай у дапасаванні або кіраванні. Запішыце правільны варыянт ужывання слова.

  • Мікола ўчора зусім недарэчна пачаў жартаваць са свайго сябра.
  • Рамонкавым пылам і пахамі жыта авеялі горад начныя вятры.
  • Журавіны агнём барвовым сярод лясных праталін палымнеюць.
  • Выбачайце нас, калі ласка, за такое нечаканае і вялікае спазненне.
  • Ноччу Ніначка захварэла, і давялося паслаць па доктара.

В2. Знайдзіце сказ, у якім дапушчана памылка ў каардынацыі дзейніка і выказніка. Запішыце правільную форму ўжывання выказніка.

  • Шмат дарожак і сцяжынак ляжыць ля нашых хат.
  • Пяць братоў у адну ноч нарадзілася, і ўсе з адным імем.
  • Восем шклозаводаў працуе на Беларусі.
  • Я і мае сябры вельмі хацелі ўбачыць зубра.
  • Абодва пасажыры некаторы час сядзела моўчкі.

В3. Выпішыце граматычную аснову няпэўна-асабовага сказа.

  • Калі робіць у кýпе, не баліць у пýпе.
  • Васіля, напэўна, бачылі з леснічоўкі.
  • Нехта панура маўчыць, а нехта зусім спіць.
  • Душы свае лечым ад мноства бядот і згрызот самым простым і самым вечным.
  • Дыхнула вільгаццю і пахам сапрэлага лісця.

В4. Выпішыце граматычную аснову абагульнена-асабовага сказа.

  • Дзякую вам за добрыя словы!
  • На гонары далёка не паедзеш.
  • У гэтым годзе збяром багаты ўраджай.
  • З узгорка да вярбы пратапталі крынічку.
  • Соладка ўлетку ў зелені, у кветках купацца, з ветрам гуляць неспакойным.

В5. Выпішыце граматычную аснову пэўна-асабовага сказа.

  • Столькі зроблена карысных спраў.
  • Над сялом і за сялом пахне бэзам і язмінам.
  • Эх, многа дум перадумана ў дарозе адзінокімі галовамі.
  • Занясу суседзям кошык сваіх яблыкаў.
  • Сябрамі не кідаюцца.

В6. Выпішыце граматычную аснову безасабовага сказа.

  • Нехта зацягвае песню пад усхліпы гармоніка.
  • Табе складаю свой санет, прапрадзедаў жывая мова!..
  • Рачной мятай, мядовым водарам мурагоў настоена паветра.
  • Хоць бяры ды заварвай чай з гэтага густога пахучага настою.
  • Зноў хочацца зірнуць на тую крынічку.

В7. Знайдзіце словазлучэнне з памылкай у дапасаванні. Запішыце яго правільна.

1) тры панельныя дамы,

2) цэлых пяцера сутак,

3) за якія пяць хвілін,

4) вядомы кардыёлаг Падліпская,

5) два з паловай дзесяцігоддзі.

В8. Знайдзіце сказ з памылкай у дзеяслоўным кіраванні. Запішыце правільна залежнае слова.

  • Меншы сын вельмі падобны да бацькі.
  • Цяпер, калі не асцерагацца, можна захварэць на грып.
  • Гады зрабілі сваю справу: яна даўно даравала сястру.
  • Я часта хадзіў з бацькам ў лес па дровы.
  • Летам мы бегалі з хлопцамі ў грыбы і ягады.
свернуть

Тэст № 1

развернуть

Тэст № 1

Інструкцыя для вучняў

На выкананне тэста адводзіцца 90 хвілін. Заданні рэкамендуецца вы-конваць паслядоўна. Калі заданне не ўдаецца выканаць адразу, пера-ходзьце да наступнага. Калі застаецца час, вяртайцеся да прапушча-ных заданняў.

У кожным заданні можа быць больш за 1 правільны адказ. Нумары выбраных адказаў адзначце ў бланку пад нумарам задання.

А1. Адзначце словы, у якіх ёсць гук [й ].

1)     пяць                                                   4) Сібір'ю

2)     пісьменнік                                          5) заваёўнік

3)     двое

А2. Адзначце радкі, дзе ўсе падкрэсленыя галосныя з'яўляюцца націскнымі.

1)     адмесці, цыган                                4) выгляд, давідна

2)     мысленне, вусы                              5) абруч, дакумент

3)     цэхавы, ганьбіць

АЗ. Адзначце словы, у якіх пішацца літара А.

1) с.. .рдэчны                                           4) характ.. .р

2)р...форма                                           5) Ш...ўчэнка

3) адажы...

А4. Адзначце словы, у якіх пішацца літара О.

1)    выс.кародны                                  4) св...ечасовы

2)    п...ўнапраўны                                   5) ф...таграфія

3)   СТ...ТЫСЯЧНЫ

А5. Адзначце словы, у якіх пішацца літара Й.

1)    пады... ду                                             4) пера.. .граць

2)    сы...сці                                               5) за...сці

3)    пры...шлося

А6. Адзначце словы, у якіх пішацца прыстаўная літара.

1)    па...уціна                                           4) ...огненны

2)    ...умацаванне                                   5) ...мчацца

3)    ...мгненне

А7. Адзначце словы, у якіх пішацца літара Ў.

1)    ба...л                                                   4) шлагба...м

2)    паслалі па ...сціна                           5) на ...змежжы

3)    кансультацыйна-...рачэбны

А8. Адзначце словы, у якіх пішацца апостраф.

1)    іў...еўскі                                            4) саф...ян

2)    Вікенц.. .евіч                                        5) аб.. .інець

3)    Юр...еў

А9. Адзначце словы, у якіх прапушчана літара.

1) зайздрос.. .ны                                      4) зас... ланы

2)    улас.. .ны                                             5) бя.. .страшны

3)    балас.ны

АІО. Адзначце выпадкі, калі пры ўтварэнні патрэбнай формы адбываецца чар-гаванне зычных гукаў.

1)    хадзіць з (кут) у кут                    4) зваліцца з (лаўка)

2)    расці на самай (сцежка)             5) звісаць са (страха)

3)    радавацца (пакупка)

А11. Адзначце словы, у якіх пішацца вялікая літара.

1) (В,в)ільнюскія вулачкі               4) (Б,б)алканскі паўвостраў

2)    (С,с)карынаўскія кнігі                5) (Г,г)огалеўскія аповесці

3)    Вялікія (Л,л)укі

А12. Адзначце словы, утвораныя бяссуфіксным спосабам.

1)    загор'е                                            4) палёт

2)    сінь                                                   5) смеласць

3)    нядоля

АІЗ. Адзначце словазлучэнні, у якіх прыметнікі ўжыты ў прамым значэнні.

1)    салодкі сон                                    4) салодкі смак

2)    салодкі мёд                                   5) салодкая ўсмешка

3)    салодкі ўспамін

А14. Адзначце радкі, у якіх усе словы з'яўляюцца сінанімічнымі.

1)    даўні, стары, старадаўні                        4) разабрацца, спасцігнуць, засвоіць

2)    асілак, волат, бальшун                           5) намер, задума

3)    бясплатна, дарэмна, бескарысна

А15. Адзначце словы, якія пішуцца праз злучок.

1)    лётчык_ касманаўт                      4) дуб_велікан

2)    паў_Мінска                                   5) рэдка_пасаджаны

3)    мала_вядомы верш

А16. Адзначце назоўнікі з канчаткам -У (-Ю).

1)    мэбля з дуб...                                 4) лыжка парашк...

2)    геаграфічнага атлас...                 5) гаварыць аб госц...

3)    не атрымаць згод...

А17. Адзначце сказы, у якіх дапушчаны памылкі.

1) Досыць ясна і коратка вывеў свой рэзюме старшыня.

2)    У старажытнай камодзе захоўваецца бялізна і розныя хатнія рэчы.

3)    У кожнай гасцініцы сталіцы гасцей сустракае ўнушальнае парцье.

4)    Да сукенкі паненкі вельмі пасавала сярэбранае калье.

5)    Час ад часу з галінак ападала жоўтае лісце.

А18. Адзначце дзеясловы, якія ўжываюцца з канчаткам -уць (-юць).

1)    ходз(ю,я)ць                                   4) роб(ю,я)ць

2)    нос(ю,я)ць                                     5) скаж(у,а)ць

3)    піш(у,а)ць

А19. Адзначце сказы са стылістычна-граматычнымі памылкамі.

1)    Лягчэй стала на сэрцы.

2)    Твой касцюм даражэйшы, чым мой.

3)    Пяцёрка — найбольш вышэйшая адзнака.

4)    Халадней сталі дажджы.

5)    Самыя смачныя яблыкі ў бацькоўскім садзе.

А20. Адзначце лічэбнікі, у якіх пішацца літара О.

1) в...семсот                                       4) в...семнаццаты

2)     чатырыст...                                     5) ш.. .сты

3)     тр...хсоты

А21. Адзначце сказы, у якіх ужываецца асабовы займеннік цябе.

1) Родны край Беларусі, ты мне любы да болю. Я____ не зракуся нізавошта і ніколі.

2)    А як думка наўецца, што кране_ вораг, — цяжка сэрца заб'ецца, гнеў успых-

не, як порах.

3)    «За подзвіг твой у барацьбе, — пісалі землякі, — у нас пастаўлен бюст   ў парку ля ракі».

4)    Ластаўка, птушка мая, з мірам_ віншую!

5)    Паклон__ , родная, нізка ад сына!

А22. Адзначце словазлучэнні з няправільным ужываннем дзеепрыметнікаў.

1)     высушаная бялізна                     4) загарэлыя твары

2)     спалавелае поле                          5) стукаючыя дзверы

3)     прыехаўшы госць

А23. Адзначце сказы са стылістычна-граматычнымі памылкамі.

1)     Жнучы, жанчыны ціха спявалі.

2)     Спакойна засынаючы, сінеюць берагі.

3)     Ідучы дадому, з'явілася жаданне наведаць сябра.

4)     Ехаўшы да бацькоў, Максім думаў аб нечым сваім.

5)     Груша грэлася на сонцы, гледзячыся ў рэчку з узгорка.

А24. Адзначце словы, якія пішуцца разам.

1) шыць ў_ручную                              4) што_ месяц

2)     цяпер усё_адно                                5) у_дзень вясенні

3)     рухацца па_ціху

А25. Адзначце сказы, у якіх НЕ (НЯ) пішацца асобна.

1) Повар (н.. .)дасаліў суп.                         4) (Н.. .)шчасце звалілася раптоўна.

2)     Вася (н...)даказаў тэарэмы.                    5) (Н...)дзе далёка курлыкалі журавы.

3)     Струны (н.. .)простьія, а серабрыстыя.

А26. Адзначце пропускі, дзе пішацца НЕ (НЯ).

Я н_]мог н_2 згадзіцца з Алесем, калі той сказаў, што Мікіта пасля ўсіх выпрабаванняў н_3 ў жыцці, н_4 ў людзях н_5 зняверыўся.

А27. Адзначце сказы з моўнымі памылкамі.

1) Большасць дрэў пасаджана сёлетняй вясной.

2)    Два томікі як два чырвоных святы.

3)    Горад ведаю добра, больш года праслужыў там.

4) За ўсё, што вы расказалі, я вас так дзякую.

А28. Адзначце сказы, у якіх на месцы пропуску ставіцца працяжнік.

1) Палессе__гэта нізінныя мясціны.

2)    Удзень вада тут была колеру чырвонага дрэва. Цяпер_ чорная, як смоль.

3)    Нам трапляліся_ доўгія лесасекі, зарослыя дрэўцамі, маліннікам, скрыпенем.

4)    Магутны дуб_ сведка ўсёй нашай пісанай гісторыі.

А29. Адзначце сказы, у якіх пунктуацыю трэба дапоўніць коскамі.

1) Каласы шапочуць, над вухам шалясцяць, здаецца, хочуць падзяку перадаць зямлі і цёплым ліўням, і сонцу, і вятрам.

2)   I жоўтыя пяскі і шум бярозы — мне гэта ўсё знаёмае да драбніц.

3)   Усю ноч нясецца гоман няўцямны, сцішны і таемны і разам страшны і прыемны.

4)   Чытанне — не толькі выдатны адпачынак, але і работа і вучоба і жыццё.

АЗО. Адзначце сказы, у якіх выдзеленыя словы адасабляюцца.

1)    Яна ляжала непадалёк, раскінуўшы рукі, і здавалася нежывою.

2)    Між тым дождж перайшоў у сапраўдны лівень.

3)    Школа маладзела на маіх вачах, я праўда старэў.

4)    Ёй ужо ніхто мабыць не дапаможа: хвароба зайшла далёка...

АЗІ. Адзначце сказы, у якіх выдзеленыя словы адасабляюцца.

1) Да дна вадзіца вымярзае і ходу бедная не мае.

2)    Дзень выдаўся ясны, празрысты для сярэдзіны лістапада.

3)    Белая краса пушчы абадраная і распранутая ляжала зрынутай на зямлю.

4)    Па залітай халодным сонцам руні гнаў зайца палымяны ірландскі сетэр.

А32. Адзначце сказы, у якіх выдзеленыя словы адасабляюцца.

1) У Тураве жыў і працаваў славуты старажытны пісьменнік-прапаведнік Кі- рыла Тураўскі.

2)    Нам сучаснікам блізкае і дарагое імя Адама Міцкевіча.

3)    Шыпшына або дзікая ружа звычайна цвіце ў чэрвені.

4)    Сярод суседзяў вядомы ён як добры кравец.

АЗЗ. Адзначце сказы, у якіх выдзеленыя словы адасабляюцца.

1)     Слухалі мы выступленне між вушэй прапускаючы.

2)     Пагаварыўшы з вучнямі і крыху разагнаўшы іх страх, Лабановіч прынёс жур- нал і пачаў рабіць запіс.

3)     Спакойна засынаючы сінеюць берагі.

4)     Каля Смалярні між сядзібаю лесніка і чыгункаю праходзіла лясная дарога.

А34. Адзначце сказы, у якіх на месцы пропуску ставіцца коска.

1) Па начах яшчэ трашчаць маразы_і шалёныя завірухі намятаюць снегу па вокны.

2)   Горкая часам праца_ ды хлеб ад яе салодкі.

3)   Прыпякала яшчэ мацней_ і парнасць была цяжкая і духмяная.

4)   Гаспадар Залесся сгварыў вялікі парк_ і заклаў батанічны сад з рэдкімі раслінамі.

А35. Адзначце сказы, у якіх на месцы пропуску ставіцца коска.

  • Дуб не засынае доўга, глядзіць, як абносяць ягоны камель снегавыя намеці_ і як шчыруюць над ім завеі.
  • Зайчанё залезе ў шырокую халяву валёнка і амаль увесь час спіць, вылазіць _ каб толькі пад'есці.
  • Я прыйшоў _ не каб перашкаджаць вам у працы, а, наадварот, каб дапа- магчы.
  • Няўважлівасць сястры здавалася ўжо няважнай, мабыць, таму _ што Іван ужо прызвычаіўся да болю.

А36. Адзначце сказы, у якіх на месцы пропуску ставіцца двукроп'е.

  • Ужо цяпер настаўніку было ясна _ двух-трох хлопцаў можна смела рыхта- ваць да экзаменаў за народнае вучылішча.
  • Асенні дзень кароткі, не аглянешся _ ужо вечарэе.
  • А спёка мацнее, наўкол цішыня _ прырода чакае даждлівага дня.
  • Прарэзала неба вясёлка дугой _ аздобіла далі красою сваёй.

А37. Выберыце правільны варыянт пастаноўкі знакаў прыпынку на месцы про-пускаў.

Пасажыраў у вагоне было нямнога _ і Лабановіч пераходзіў ад аднаго акна да другога_ каб разгледзець гэтую мясцовасць і хоць прыблізна адгадаць_ дзе яго новая школа.

  • Працяжнік, коска, двукроп'е. 3) Коска, коска, коска.
  • Працяжнік, коска, коска. 4) Коска, коска, двукроп'е.

А38. Якая схема адпавядае пастаноўцы знакаў прыпынку ў наступным сказе з простай мовай?

Ці не сын таго Пятра, што бунтаваў мне народ успомніў пан, чырванеючы ад злосці, і залямантаваў (У,у)зяць яго

  • -П?-а і а:-П! 3)-П?-Аіа:П!
  • П,-а і а,-п! 4) -П?-а і а -П!

А39. Уякім парадку трэба размясціць сказы, каб атрымаўся тэкст?

  1. Рэдка дзе яна трымае сёе-тое са сваіх скарбаў зусім блізка ад паверхні. 2. Усё астатняе зямля хавае глыбока-глыбока. 3. Шмат багацця мае ў сваіх не-трах зямля, толькі не вельмі ахвотна паказвае яго людзям. 4. Але чалавек цікаўны і дапытлівы. 5. Яго вабяць усе тайны маці-зямлі.

1)1,3,2,4,5                                       4)4,5,3,1,2

2)4,5,1,2,3                                        5)2,4,3,5,1

3)3,1,2,4,5

А40. Вызначце стыль і тып тэксту.

Як тут было хораша і як сумна было! Гэта хараство ўзяло, захапіла Ганну. Як у сне, яна рвала ля куста мокрую траву, слала на аблепленае зямлёй дно ко-шыка, як у сне, ішла без сцежкі, трымаючы кошык каля грудзей... Яна раптам забылася пра грыбы, стала дзіўна бяздумная, няцямная. Ушырокіх, круглых, пасвятлелых вачах яе было не здзіўленне, не захапленне, а нейкая пакутлівая разгубленасць. Абветраныя, патрэсканыя вусны Ганны, нервова смыкнуўшыся, застылі, гатовыя не то ўсміхнуцца, не то сумна сціснуцца.... (I. Мележ)

  • Мастацкі, апісаннне. 4) Публіцыстычны, апісанне.
  • Мастацкі, апавяданне. 5) Публіцыстычны, апавяданне.
  • Мастацкі, разважанне.
свернуть

Тэст № 2

развернуть

Тэст № 2

Інструкцыя для вучняў

На выкананне тэста адводзіцца 90 хвілін. Заданні рэкамендуецца вы-конваць паслядоўна. Калі заданне не ўдаецца выканаць адразу, пера-ходзьце да наступнага. Калі застаецца час, вяртайцеся да прапушча-ных заданняў.

У кожным заданні можа быць больш за 1 правільны адказ. Нумары выбраных адказаў адзначце ў бланку пад нумарам задання.

А1. Адзначце словы, у якіх не супадае колькасць літар і гукаў.

1) надвор'е                                             4) вясёлы

2)    утрая                                                  5) падручнік

3)    юбілей

А2. Адзначце радкі, дзе ўсе падкрэсленыя галосныя з'яўляюцца націскнымі.

1) графаманія, дзіда                            4) таварышы, стары

2)    дзірван, інс^льт                               5) цяжар, абрус

3)    ветэрынарыя, агент

АЗ. Адзначце словы, у якіх пішацца літара Ё.

1) акардэ...н                                           4) аксі...ма

2)    і...нны                                                 5) Мі...ры

3)    ра...н

А4. Адзначце словы, у якіх пішацца незалежна ад націску літара А.

1) паўкіламетра                                   4) навагодні

2)    кінасеанс                                          5) стагоддзе

3)    ваданосны

А5. Адзначце словы, у якіх пішацца літара Й.

1) пра.. .сці                                               4) вы.. .ехаць

2)    пра.. .снаваць                                   5) пера.. .граць

3)    аб...ходзіць

А6. Адзначце словы, у якіх пішацца прыстаўная літара.

1)... обыск                                             4) да.. .этуль

2)     ...Осла                                                5) ...удзільна

3)     ...унія

А7. Адзначце словы, у якіх пішацца літара Ў.

1) а...дыторыя                                       4) цёця ...ладзя

2)    каля ...ніверсітэта                            5) газету «Звязда» ...знагародзілі

3)    мастакі- ...мельцы

А8. Адзначце словы, у якіх пішацца мяккі знак.

1) мен.. .шы                                             4) восем...

2)    хатын.. .скі                                           5) людз.. .мі

3)    камен...чык

А9. Адзначце словы, у якіх прапушчана літара.

1) пос.. .ны                                               4) Краншта.. .т

2)    свіс.нуць                                           5) радас.ны

3)    кантрас.ны

АІО. Адзначце выпадкі, калі пры ўтварэнні патрэбнай формы адбываецца чар-гаванне зычных гукаў.

1)    стаяць на (нага)                            4) дзякаваць (цётка)

2)    падысці да (ганак)                       5) стаяць на (бераг)

3)    дасягненні (навука)

А11. Адзначце словы, у якіх пішацца вялікая літара.

1)    (3,з)аходнія славяне                   4) планета (М,м)арс

2)    (В.в)асілёў сын                                 5) (Г,г)аландскія сыры

3)    (Л,л)ермантаўская прэмія

А12. Адзначце словы, утвораныя суфіксальным спосабам.

1) восеньскі                                         4) узгорак

2)чытач                                               5)лясок

3) настольнік

АІЗ. Адзначце словазлучэнні, у якіх прыметнікі ўжыты ў пераносным значэнні.

1)    зялёны лес                                       4) цвёрдая зямля

2)    зялёны хлопец                                 5) цвёрдае рашэнне

3)    зялёны колер

А14. Адзначце радкі, у якіх усе словы з'яўляюцца сінанімічнымі.

1)    усюды, скрозь, паўсюль                                    4) артыст, пясняр, акцёр

2)    уважліва, неадрыўна, пільна                            5) бескарыслівы, добры

3)    апярэдзіць, перагнаць, фінішыраваць

А15. Адзначце словы, якія пішуцца праз злучок.

1) залаціста_жоўты                          4) што_небудзь

2)    добра_прадуманы                       5) кіна_плёнка

3)    па_^доўгу думаць

А16. Адзначце назоўнікі з канчаткам -У (-Ю).

1)     аб лётчык...                                    4) не ўбачыць матул...

2)     працаваць без перапынк...        5) кілаграм шакалад...

3)     каля ясен...

А17. Адзначце сказы, у якіх дапушчаны памылкі.

1)    Бяскрайняя стэп раскінулася перад намі.

2)    Дзень у спякотнай пустыні цягнецца доўга.

3)    Да позняга вечара не сунялася моцная боль у назе.

4)    3-пад купіны выскачыла маленькае жабяня.

5)    Чырвонае сонца павольна садзіцца за лес.

А18. Адзначце дзеясловы, якія ўжываюцца з канчаткам -ець(-аць).

1)     намоч(а,ы)ць                                 4) намаж(а,ы)ць

2)     здабудз(е,і)ць                               5) памы(е,і)ць

3)     адлом(е,і)ць

А19. Адзначце сказы са стылістычна-граматычнымі памылкамі.

1)    Гэты гарнітур даражэй за папярэдні.

2)    Фільм цікавейшы, чым кніга.

3)    Французскія футбалісты мацнейшыя ў свеце.

4)    Жалеза цяжэй вады.

5)    Брат старэйшы за сястру.

А20. Адзначце лічэбнікі, у якіх пішацца Ь.

1)   ПЯЦ...СОТ                                                         4) ВОС...МЫ

2)    сем...                                                5) пяц...ю

3)    шас.цісоты

А21. Адзначце сказы, у якіх ужываецца займеннік сабе.

1) Я звярка хусцінкай ціхенька ўзяла, у дом к прынесла, спаць сама пайшла.

2)    Хлопчык да акна падбег, сам_ не верыць: вось дык дзіва — выпаў снег!

3)    Дружна дзеці снег ляпілі, для крэпасць моцную рабілі.

4)    Вясна імкнецца ў наступленне, рыхтуючы надзейны тыл.

5)    Калі вы адчуваеце_ лепш — зімой ці вясной?

А22. Адзначце словазлучэнні з няправільным ужываннем дзеепрыметнікаў.

1) патрэскаўшыяся вусны               4) пагібаючы груз

2)    падмецены двор                           5) змочаная хусцінка

3)    збітыя дошкі

А23. Адзначце сказы са стылістычна-граматычнымі памылкамі.

1)    Падсілкаваўшыся, дарога здавалася не такой цяжкой.

2)    Выканаўшы работу, добра і адпачыць.

3)    Апрануўшы халат, медсястра падышла да хворага.

4)    Не пераскочыўшы, не кажы гоп.

5)    Стараючыся не шумець, ішлі лясной сцежкай партызаны.

А24. Адзначце словы, якія пішуцца разам.

1) чытаць у_голас                             4) адмовіцца на_адрэз

2)    пракрычаць на_бягу                    5) узяць на__паказ мадэляў

3)    у_трох метрах

А25. Адзначце сказы, у якіх НЕ (НЯ) пішацца разам.

1) Рабочыя (н...)давыканалі план.

2)    Рассцілаюцца (н...)абсяжныя прасторы.

3)    Дзяўчына (н...)дапісала пісьма.

4)    Нам (н.. .)ма ў каго спытаць.

5)    Трава яшчэ (н.. .)скошана.

А26. Адзначце пропускі, дзе пішацца НЕ (НЯ).

Я н_' разбіраўся н_2 ў тым, што робіцца, н_3 што яны такое гавораць, як н_4 разбіраўся пасля н_5 ў дэталях апазнання, ні ў тым, хто з іх следчы пракура-туры, а хто старшы аператыўнай групы.

А27. Адзначце сказы з моўнымі памылкамі.

1)     Пасмейваліся мы над сябрам для адводу вачэй.

2)     Здаралася, урокі не вучыў з-за ляноты.

3)     Па сыне не плач ты, матуля.

4)     Маўкліва стаялі пры дарозе тры старых бярозы.

А28. Адзначце сказы, у якіх на месцы пропуску ставіцца працяжнік.

1) Палессе_ гэта велізарны край у самым цэнтры Еўропы.

2)    Глухія лясы, багністыя балоты_ цягнуцца тут на сотні кіламетраў.

3)    Край гэты_ заўсёды здаваўся загадкавым, закінутым светам і быў прываб- ным для чужаземцаў.

4)    Паўнаводная Прыпяць_ галоўная рака Палесся.

А29. Адзначце сказы, у якіх пунктуацыю трэба дапоўніць коскамі.

1)    Дробныя белыя хмаркі высцілалі месяцу дарожку сваімі лёгкімі тканямі.

2)    Буслы збіраліся ў чароды і доўга стаялі на грудах або ляніва аглядалі лагчыны.

3)    У сініх, шырока адкрытых вачах спявачкі былі слёзы і радасць і боль.

4)    Васіль паглядзеў на сіняватае, глыбокае зорамі вышытае неба.

АЗО. Адзначце сказы, у якіх выдзеленыя словы адасабляюцца.

1) Ахвоту меў-такі прызнацца ён трохі з Яські пасмяяцца.

2)    Я ўпэўнена, што ты абавязкова спознішся, калі не выйдзеш зараз жа.

3)    I раслі б здаецца дзеці, каб іх кінуць на раллі.

4)    Прайпшо шмат дзён, а магчыма і месяцаў.

АЗІ. Адзначце сказы, у якіх выдзеленыя словы адасабляюцца.

1)    Бетон заліты ў дуплы дубоў здаваўся белым і халодным, як лёд.

2)    Мелодыя спеваў жаўранка надзвычайна багатая і дзівосна прыгожая.

3)    Сама адкрытая, вясёлая Люда не любіла насцярожаных і замкнёных людзей.

4)    Змораныя, стомленыя мы, як вандроўнікі, вярталіся ў вёску.

А32. Адзначце сказы, у якіх выдзеленыя словы адасабляюцца.

1)     Выдатны беларускі скульптар 3. Азгур стварыў шмат вядомых помнікаў.

2)     Расціславу ўспаміналася маці княгіня Крутаслава.

3)     Мы беларусы рады паведаміць свету, што сцежка да нашага вялікага земляка не зарастае.

4)     Партызанскі рух на Беларусі ўвайшоў у гісторыю вайны як адна з яе гераіч- ных старонак.

АЗЗ. Адзначце сказы, у якіх выдзеленыя словы адасабляюцца.

1)     Спявалі жнеі ідучы.

2)     Вакол ападаючы шамацела лісце.

3)     Шпак з радасцю зазыркаў маленькімі вочкамі і схапіўшы з далоні хлеб пырх- нуў назад.

4)     Сцёпка сядзеў угнуўшы галаву.

А34. Адзначце сказы, у якіх на месцы пропуску ставіцца коска.

1)    Яна выпіла шклянку малака_ і пайшла ў другую палавіну.

2)    Няхай узнімаюцца дзеці_ і ярка юнацтва цвіце!

3)    Людзям тут трэба было жыць_ і яны жылі.

4)    Караў мяне часам і бацька_ але яго кара не была такая цяжкая і крыўдная, як гэта.

А35. Адзначце сказы, у якіх на месцы пропуску ставіцца коска.

1)     Як пасвятлела адразу_ памятае.

2)     Ты абавязаны расказаць усё _ як ёсць.

3)     Лесніка заўсёды радуе думка, што ў гады вайны, калі ён быў у атрадзе_ і лес ніхто не сцярог, тут не высеклі ніводнага дрэўца.

4)     Пастаяў крыху на нізкім беразе Вілейкі, што палавініць іхняе сяло_ і, нават не падкасаўшы калашын, пайшоў напрасткі вадою.

А36. Адзначце сказы, у якіх на месцы пропуску ставіцца двукроп'е.

  • Апавяданне пачынаецца апісаннем вечара_ як заходзіла сонца, як узнімаўся туман, як пахлі веснавыя дрэвы.
  • У лесе і ў палях пачынала цямнець_ шэры асенні вечар борздка апусціўся на зямлю.
  • Настане ноч_ усё заціхне.
  • Натура ўжо ў Сёмкі такая_ на месцы не ўседзіць хвіліны.

А37. Выберыце правільны варыянт пастаноўкі знакаў прыпынку на месцы про-пускаў.

Вано зажмурыўся і сказаў__ што трэба ісці дахаты___ але Іліко знайшоў

другі выхад_ ён прапанаваў пайсці на курган.

  • Двукроп'е, коска, коска. 3) Коска, коска, двукроп'е.
  • Коска, коска, працяжнік. 4) Коска, коска, коска.

А38. Якая схема адпавядае пастаноўцы знакаў прыпынку ў наступным сказе з простай мовай?

Як жывая ціха прамовіла Ульяніца, потым зірнула на Белавалода з недаве-рам і спытала (Н, н)яўжо сам іх зрабіў

  • «П,-а, - п?» 3) «П,- а і а: - П?»
  • «П», а і а: «П?» 4) «П»,- а: -«П».

А39. У якім парадку трэба размясціць сказы, каб атрымаўся тэкст?

  1. 1. Вецер калыхаў высокія жоўтыя сосны, і яны шумелі несціхана вакол зас-тавы. 2. Быў цёплы чэрвеньскі дзень. 3. А дарожкай, што вяла ад заставы да помніка воіну-вызваліцелю, паволі ішла жанчына. 4. Здавалася, што яна нават і не прачытала надпіс на пліце з прозвішчам сына. 5. Падышла да помніка, пакланілася ў пояс і, не спяшаючыся, паклала на пліту кветкі.

1)2,3,1,4,5                                       4)5,3,1,2,4

2)3,2,4,5,1                                        5)2,1,3,5,4

3)4,5,2,3,1

А40. Вызначце стыль і тып тэксту.

Як вядома, вада тушыць агонь. Але чаму гэта адбываецца?

Па-першае, сутыкаючыся з агнём, вада ператвараецца ў пару, адбіраючы пры гэтым вялікую колькасць цеплыні ў прадмета, ахопленага агнём. Каб, на-прыклад, пераўтварыць кіпень у пару, патрэбна ў пяць разоў больш цеплыні, чым для таго, каб нагрэць такую ж колькасць халоднай вады да 100 градусаў.

Па-другое, пара, што ўтвараецца пры гэтым, займае аб'ём у сотні разоў болыпы, чым вада, з якой гэта пара ўзнікае. Пара ахутвае цела, што гарыць, выцясняючы пры гэтым паветра, а без паветра, як вядома, гарэнне немагчыма. (Паводле Я. Перальмана)

  • Навуковы, апісанне. 4) Публіцыстычны, апавяданне.
  • Навуковы, апавяданне. 5) Публыстычны, разважанне.
  • Навуковы, разважанне.
свернуть

Тэст № 3

развернуть

Тэст № 3

Інструкцыя для вучняў

На выкананне тэста адводзіцца 90 хвілін. Заданні рэкамендуецца вы-конваць паслядоўна. Калі заданне не ўдаецца выканаць адразу, пера-ходзьце да наступнага. Калі застаецца час, вяртайцеся да прапушча-ных заданняў.

У кожным заданні можа быць болыы за 1 правільны адказ. Нумары выбраных адказаў адзначце ў бланку пад нумарам задання.

А1. Адзначце словы, у якіх ёсць падоўжаны гук [ч].

1)     ноччу                                                4) наводчык

2)     адчай                                                 5) ваяўнічы

3)     ачышчэнне

А2. Адзначце радкі, дзе ўсе падкрэсленыя галосныя з'яўляюцца націскнымі.

1) малы, крапіва                                  4) упрысаокі, пасланец 2)аер, далей                                         5) прывід, рубель

3) закапаны, жывіць

АЗ. Адзначце словы, у якіх пішацца літара А.

1)ш...птаць                                           4)др...зіна

2)     Ж.. .нева                                              5) Ч.. .рнышэўскі

3)     літ...ра

АЗ. Адзначце словы, у якіх пішацца літара Ё.

1) акардэ...н                                           4) аксі...ма

2)    і...нны                                                 5) Мі...ры

3)    ра...н

А5. Адзнаяце словы, у якіх пішацца літара Й.

1)за...ехаць                                          4) сы...ходзіць

2)зна...сці                                              5)за...рдзецца

3) за...сці

А6. Адзначце словы, у якіх пішацца прыстаўная літара.

1)      ...уступны                                         4) ...оптыка

2)      ...этак                                                 5) ...угор

3)      ...окны

А7. Адзначце словы, у якіх пішацца літара Ў.

1)     арка.. .звышалася                           4) праверачна-...ліковы

2)     калёкві.. .м                                          5) а.. .тамат

3)     ва ...збекістане

А8. Адзначце словы, у якіх пішацца мяккі знак.

1)    чац...вер                                             4) ледз...ве

2)    паштал...ён                                        5)Марэс...еў

3)    с.вята

А9. Адзначце словы, у якіх дапушчана памылка.

1)    бязвыездна                                       4) абвесны

2)    радастны                                           5) баластны

3)    Кранштадт

АІО. Адзначце выпадкі, калі пры ўтварэнні патрэбнай формы адбываецца чар-гаванне зычных гукаў.

1) кветкі на (луг)                               4) адпавядаць (вага)

2)    ісці ад (цётка)                               5) сядзець на (сук)

3)    атрымаць (адзнака)

А11. Адзначце словы, у якіх пішацца вялікая літара.

1) (Б, б)арсікава будка                    4) (В,в)ольтава дуга

2)    (К, к)оласаўскія чытанні            5) (Дз, дз)ень настаўніка

3)    (К, к)упалаўскія персанажы

А12. Адзначце словы, утвораныя суфіксальным спосабам.

1) памяць                                            4) двойчы

2)    часопіс                                           5) узвышша

3)    гарадскі

АІЗ. Адзначце словазлучэнні, у якіх прыметнікі ўжыты ў пераносным значэнні.

1)    свежы ранак                                  4) свежы снег

2)    свежая навіна                                5) свежыя агуркі

3)    свежы хлеб

А14. Адзначце радкі, у якіх усе словы з'яўляюцца сінанімічнымі.

1)    смуродны, смеццевы                              4) разам, сумесна, калектыўна

2)    зажываць, зарастаць, гадавацца           5) мініяцюрны, мікраскапічны

3)    ганьбіць, няславіць

А15. Адзначце словы, якія пішуцца разам.

1) у_ бок вёскі                                               4) надта не_прыемная падзея

2)    на_заўжды                                                 5) пяці_мільённы

3)    вела_спорт

А16. Адзначце назоўнікі з канчаткам -У(-Ю).

1)    не сустрэць бабул...                     4) аб навабранц...

2)    гудзенне матор...                          5) беларускага народ... 3)нямагуст...

А17. Адзначце сказы, у якіх дапушчаны памылкі.

1)   Удзельнікаў семінара сустракаў галоўны аграном камбіната Галіна Корзун.

2)   Фларысгыцы прысвяціла свой вольны час маладая дызайнер Ганна Чарняўская.

3)   Знакамітая вучоны-батанік Верасава шмат часу адводзіць на вопытную работу.

4)   Праграміст Пятрова выдатна валодае камп'ютэрам.

5)   Галоўны інжынер завода Пронін Т. М. падпісаў загад аб прыёме вопытнай мадэлі.

А18. Адзначце дзеясловы, якія ўжываюцца з канчаткам -еш (-аш).

1) звон(а,ы)ш                                    4) адрэж(а,ы)ш

2)     плач(а,ы)ш                                    5) выбеж(а,ы)ш

3)     крыкн(а,ы)ш

А19. Адзначце сказы са стылістычна-граматычнымі памылкамі

1)     Здрада страшнейшая за кулю.

2)     Ночы сталі даўжэй.

3)     Я сустрэў лепшага сябра.

4)     Хлопчык смялей сваіх аднагодкаў.

5)     Наш план больш асцярожны.

А20. Адзначце лічэбнікі, у якіх пішацца Ь.

1)    восем... дзесят                                  4) пяц.. .сот

2)    дз...весце                                        5) сем...наццаць

3)    міл...ярд

А21. Адзначце сказы, у якіх ужываецца зваротны займеннік сябе.

1)    Быў Антось у школе, як і ўсе. Адсядзіць____ — а потым пачынаецца работа!

2)    Днём збіраліся мы ў зацемненых сенцах і сядзелі____ там ажно да вечара.

3)    Дзед папярэдзіў нас, каб паводзілі вельмі ціха і не варушыліся.

4)    Птушачка гойсала пад струменьчыкам вады, падстаўляючы пад пырскі вады ўсю__ .

5)    А дзед глядзіць__ на дзіва-птушачку і так радасна ўсміхаецца.

А22. Адзначце словазлучэнні з няправільным ужываннем дзеепрыметнікаў.

1)     падсохшая трава                         4) ідучыя людзі

2)     засеянае поле                               5) спалоханая дзяўчынка

3)     зжатае жыта

А23. Адзначце сказы са стылістычна-граматычнымі памылкамі.

1)     Усе працавалі на лузе, складваючы сена ў копы.

2)     Браўшы абавязкі, трэба іх выконваць.

(      3) Рыхтуючыся да экзаменаў, неабходна паўтарыць пройдзенае раней.

4)     Красуе жыта, сонца засланяючы сабой.

5)     Гледзячы перадачу, узнікалі цікавыя думкі.

А24. Адзначце словы, якія пішуцца разам.

1)заходзьцепа_трое                        4) сядзець у_двух

2)     выплыў на _паверх                     5) рагатаў да_ўпаду

3)     замяло на _глуха

А25. Адзначце сказы, у якіх НЕ (НЯ) пішацца разам.

1)     (Н.. .)ўзабаве з'явіўся самалёт.            4) У хаце (н.. .)было печы.

2)     (Н.. .)сядзіцца ў хаце дзецям.                       5) Прабачце за такую (н.. .)дарэчнасць

3)     Васіль (н...)задаволена азірнуўся.

А26. Адзначце пропускі, дзе пішацца НЕ (НЯ).

Хто н_' ведае, што н_2 ўміручай будзе дружба, якая н_3 баіцца н_4 якіх выпрабаванняў, якая н_5 раз праверана часам.

А27. Адзначце сказы з моўнымі памылкамі.

1) Безліч малых рэк і ручаёў жывіць возера.

2)    Два летніх дні яны правялі ў сяброў.

3)    То ж здалося камару, што ён болыны за гару.

4)    Тоня толькі пасмяялася над сваім страхам.

А28. Адзначце сказы, у якіх на месцы пропуску ставіцца працяжнік.

1)    Вялізнае__ бачыцца на адлегласці.

2)    Каб жыць сумленна__ трэба рвацца, блытацца, біцца, вечна змагацца і губ-

ляць.

3)    Спакой_ душэўная подласць.

4)    Дзіцячае чытанне_ гэта дабраахвотнае паланенне на ўсё жыццё.

А29. Адзначце сказы, у якіх пунктуацыю трэба дапоўніць коскамі.

1) Густы цёмна-зялёны ячмень фанабэрыста распускае вусы.

2)    А колькі сэрца аддаў Міцкевіч нашым палям і пушчам і ціхай яснай Свіцязі.

3)    Не стала лірычных алей і куткоў ні для закаханых ні для салаўёў.

4)    Высока ў блакіце ў раскошнай ляноце плывуць невялікія рэдкія аблачынкі.

АЗО. Адзначце сказы, у якіх выдзеленыя словы адасабляюцца.

1) Нарэшце птах перастаў дзічыцца.

2)    I здалося не стрымала хмара цяжару грамоў.

3)    Я прыгадаю тут дарэчы далёкі час маей вясны.

4)    Да перапынку заставалася прыкладна чвэрць гадзіны.

АЗІ. Адзначце сказы, у якіх выдзеленыя словы адасабляюцца.

1)   Пачутае парадыё віншаванне прыемна ўразіла Анатоля.

2)   Ночы пачаліся ціхія, вільготныя і цёмныя.

3)   На нарах ляжалі варахі сена прыкрытага радном.

4)   Добрая, ружовая з марозу яна ўвесь час казала нешта таксама добрае.

А32. Адзначце сказы, у якіх выдзеленыя словы адасабляюцца.

1) Звалі князёўну Паліна або проста Поля.

2)    Вядомыя ўсяму свету мапстры балета Дзюпрэ і Пуціні на свае вочы перака- наліся ў майстэрстве маленькіх артыстаў Нясвіжа.

3)    На радзіме Сімяона Полацкага ведалі як славутага настаўніка, выкладчыка.

4)    Вядомы нарадзіме паэт ён праславіўся і далёка за яе межамі.

АЗЗ. Адзначце сказы, у якіх выдзеленыя словы адасабляюцца.

1) Бабуля згаджаецца не спрачаючыся.

2)     Прыпазніўшыся верасаўцы варочаліся ў хату ўжо стракатыя ад снегу.

3)     Багдановіч сядзеў у цемнаце і цяжка кашляў затульваючы рот белай хустач- кап.

4)     Бацька проста не мог сядзець склаўшы рукі.

А34. Адзначце сказы, у якіх на месцы пропуску ставіцца коска.

1) Праўшоў невялікі дождж_^ы зноў стала суха.

2)    Шуміць у галаве_ і хочацца спаць.

3)    Ноўгарад не вытрымаў удару _і войскі полацкага князя захапілі яго.

4)    У кутку ляжала трохі ўчарнелага сена _і бялела некалькі брудных паперын.

А35. Адзначце сказы, у якіх на месцы пропуску ставіцца коска.

  • Я заплюшчыў на хвіліну вочы, а _калі адкрыў іх, пабачыў, што перада мною вымалёўваюцца сілуэты коннікаў.
  • Я ведаю, што такое любіць_і што такое ненавідзець.
  • Ён нахмурыўся, не ведаючы_ці радавацца, што бачыць яе.
  • Валя настолькі не адчувала плыні часу, што _калі зірнула на гадзіннік, не па- верыла вачам.

А36. Адзначце сказы, у якіх на месцы пропуску ставіцца двукроп'е.

  • Снег падаў колькі разоў і раставаў_адтавала зямля.
  • Спяшаецца Уладзік са школы дадому_ёсць многа работы ў хаце малому.
  • Я рад__ ласі маю вольную старонку палюбілі сям'ёй.
  • Павее ветрык_што за пахі!

А37. Выберыце правільны варыянт пастаноўкі знакаў прыпынку на месцы про-пускаў.

Вада ў затоках цёмна-зялёная, з сонечнымі плямамі_ бо над імі вербы ўтва-раюць цэлыя тунелі_і ў гэтых тунелях, у імгле, цэлыя чароды чаўноў.

  • Коска, коска. 3) Двукроп'е, працяжнік.
  • Двукроп'е, коска. 4) Коска, працяжнік.

А38. Якая схема адпавядае пастаноўцы знакаў прыпынку ў наступным сказе з простай мовай?

Мы, дзятва, па яго заказу рабілі шчыты з надпісамі (Б, б)еражыце лес (Л,л)ес — наша багацце і растаўлялі іх на прасеках, ля дарог, на лясных сцеж-ках

  • А: «П!», «П»- а. 3) А: «П»,«П»,- а.
  • А - «П»:- А. 4) А - «П!»- а.

А39. У якім парадку трэба размясціць сказы, каб атрымаўся тэкст?

  1. Трое сутак яны шалелі над палескімі абшарамі, а на чацвёртыя нагналі хмар. 2. Хутка сцямнела. 3. Нягоду прынеслі паўночныя вятры. 4. Шапавал заўважыў хмару, калі за кабінай прарэзліва-суха трэснуў пярун. 5. Зноў усха-піўся вецер, і хлынуў праліўны дождж.

1)1,4,3,5,2                                       4)4,5,2,1,3

2)2,3,1,4,5                                       5)5,4,1,3,2

3)3,1,4,2,5

А40. Вызначце стыль і тып тэксту.

Калійныя солі — асадкавыя горныя пароды, складзеныя з лёгкараства-ральных солей калію, звычайна разам з натрыем, магніем і інш. Асноўныя мі-нералы сільвін, карналіт. Калійныя солі — асноўная сыравіна, з якой атрымлі-ваюць калійныя ўгнаенні, металічны калій і яго злучэнні.

Утварэнне калійных солей адбываецца пры выпарэнні ці ахалоджванні расолаў, насычаных каліем, у ізаляваных басейнах, дзе выпарэнне пераважае над паступленнем вады. Паклады калійнай солі звычайна прымеркаваны да верхніх частак разрэзаў галагенных фармацый... (БелСЭ)

  • Навуковы, апавяданне. 4) Афіцыйна-дзелавы, апісанне.
  • Навуковы, апісанне. 5) Афіцыйна-дзелавы, апавяданне.
  • Навуковы, разважанне.
свернуть

Тэст № 4

развернуть

Тэст № 4

Інструкцыя для вучняў

На выкананне тэста адводзіцца 90 хвілін. Заданні рэкамендуецца вы-конваць паслядоўна. Калі заданне не ўдаецца выканаць адразу, пера-ходзьце да наступнага. Калі застаецца час, вяртайцеся да прапушча-ных заданняў.

У кожным заданні можа быць болын за 1 правільны адказ. Нумары выбраных адказаў адзначце ў бланку пад нумарам задання.

А1. Адзначце словы, у якіх спалучэннем літар дж перадаюцца два гукі.

1)    аджыць                                              4) аджаты

2)    пасаджаны                                        5) паджылкі

3)    нараджэнне

А2. Адзначце радкі, дзе ўсе падкрэсленыя галосныя з'яўляюцца націскнымі.

1)    дрыгавічы, мюзікл                          4) язмін, каменны

2)    статут, статус                                   5) несла, ганьба

3)    трхфель, куфар

АЗ. Адзначце словы, у якіх пішацца літара О.

1) кр.. .шыць                                            4) с... лянка

2)    р...зум                                                5) др...гнуць

3)    сальфеджы...

А4. Адзначце словы, у якіх пішацца літара Е.

1)    зерн...сховішча                                4) вогн...ўстойлівы

2)    жыцц.. .радасны                                  5) земл.. .трасенне

3)    сво...асаблівы

А5. Адзначце словы, у якіх пішацца літара Ы.

1)    раз...ходзіцца                                   4) с.ходзіцца

2)    за...скрыцца                                      5) уз...сці

3)    за...шоўшы

А6. Адзначце словы, у якіх пішацца прыстаўная літара.

1)    чарна...усы                                        4) ...Орша

2)    ...угал                                                 5) ...ордэн

3)    ...эты

А7. Адзначце словы, у якіх пішацца літара Ў.

1) бра.. .нінг                                             4) Ланда...

2)    на ...краіне                                        5) газета «Зорка» ...дзельнічала

3)    па...за

А8. Адзначце словы, у якіх пішацца мяккі знак.

1) піс.. .меннік                                         4) дзес.. .ці

2)    з...вяно                                               5) ц...мяны

3)    дз...веры

А9. Адзначце словы, у якіх прапушчана літара.

1)    бязлітас.на                                       4) ра...сол

2)    фарпос.ны                                      5)ра...станоўка

3)    ціс.нуць

АІО. Адзначце выпадкі, калі пры ўтварэнні патрэбнай формы адбываецца чаргаванне зычных гукаў.

1)    адрас на (канверт)                       4) ісці левым(бераг)

2)    скакаць на адной (нага)             5) з правай (рука)

3)    радавацца (адзнака)

А11. Адзначце словы, у якіх пішацца вялікая літара.

1)     (П, п)адуанскі універсітэт         4) (П,п)ушкінскія чытанні

2)     (У,у)сходнія славяне                       5) (Ф, ф)едзевы малюнкі

3)     (А,а)йчынная гісторыя

А12. Адзначце словы, утвораныя бяссуфіксным спосабам.

1)стук                                                 4) бягун

2)    падкаваць                                      5) моладзь

3)    паціху

АІЗ. Адзначце словазлучэнні, у якіх прыметнікі ўжыты ў пераносным значэнні.

1)     востры нож                                   4) вострае становішча

2)     востры розум                               5) востры канец

3)     востры зрок

А14. Адзначце радкі, у якіх усе словы з'яўляюцца сінанімічнымі.

1)    стандарт, норма, мадэль            4) мінуўшчына, былое, быццё

2)    хутка, шпарка, таропка               5) даведацца, пранюхаць

3)    дробны, мізэрны, танны

А15. Адзначце словы, якія пішуцца праз злучок.

1)     цёмна_карычневы                       4) баба_яга

2)     зноў_такі                                       5) Нава_полацк

3)     прыгожа_аформлены

А16. Адзначце назоўнікі з канчаткам -У (-Ю).

1)    літр бензін...                                 4)зваліццаз дуб...

2)    расці ў бярэзнік...                        5) член прафком... 3)шумнатоўп...

А17. Адзначце сказы, у якіх дапушчаны памылкі.

1)    Ваеннае аташэ працуе ў дыпламатычным прадстаўніцтве.

2)    Новае атэлье адкрылася на нашай вуліцы.

3)    У нашых лясах не водзіцца ружовая фламінга.

4)    Новая канцэртная зала мае вялікае фае.

5)    Вынікі конкурсу абвяшчае аўтарытэтнае журы.

А18. Адзначце дзеясловы, якія ўжываюцца з канчаткам -аць (-яць).

1)    дор(у,а)ць                                      4) грэ(ю,я)ць

2)    люб(ю,я)ць                                    5) став(ю,я)ць

3)    агледз(ю,я)ць

А19. Адзначце сказы са стылістычна-граматычнымі памылкамі.

1) Важнейшая задача — уздым прамысловасці.

2)    Лес бліжэй возера.

3)    Працаваць цяжэй, чым адпачываць.

4)    Васіль спакайнейшы за Янку.

5)    Задачу можна рашыць больш простым спосабам.

А20. Адзначце лічэбнікі, у якіх пішацца Ь.

1) пяц...дзесят                                    4) міл...ён

2)    абедз.. .ве                                          5) шэсц.. .сот

3)    восем...сот

А21. Адзначце сказы, у якіх ужываецца зваротны займеннік сябе.

1) Грымнуў камарык на зямлю з высакосці і пабіў-паламаў косці.

2)    — А ты хоць дрэва пасадзіў? — няхай спытае кожны.

3)    Калі ўжо ўздумаў, дык хай бы_ і ішоў сам, куды толькі захочацца — хоць у

партызаны, хоць у паліцыю.

4)    Арлянём_ у сне бачу, не знаю спакою.

5)    Мы купілі__ канькі.

А22. Адзначце словазлучэнні з няправільным ужываннем дзеепрыметнікаў.

1) нагледжаныя мясціны                 4) нарастаючы шум

2)    згубіўшыяся грошы                     5) вывучаная мова

3)    заплеценая каса

А23. Адзначце сказы са стылістычна-граматычнымі памылкамі.

1) Апрануўшыся, бацька выйшаў на ганак.

2)    Слухаючы гэту музыку, успамінаецца лета.

3)    Добра падумаўшы, гэту задачу можна рашыць.

4)    Лятаючы на ваенным самалёце, з ім здарылася аварыя.

5)    Расказаўшы пра здарэнне, вучні разышліся.

А24. Адзначце словы, якія пішуцца разам.

1) астацца сам_насам                      4) развіталіся да_заўтра

2)    перавязаць на_крыж                   5) з_усім не весела

3)    зрабіў у _адкрытую

А25. Адзначце сказы, у якіх НЕ пішацца асобна.

1)    Гэта (н.. .)праўда, а хлусня.                   4) Цэлы тыдзень стаяла (н.. .)пагода.

2)    (Н.. .)прыкметна падкралася восень.   5) Хата (н.. .)падмецена.

3)    Хлопчыку (н.. .)хочацца спаць.

А26. Адзначце пропускі, дзе пішацца НЕ (НЯ).

Як н_! быў раззлаваны Мурзік, які н_2як н_3 мог дараваць гаспадарам іх «здраду», але і ён патроху прымірыўся з тым, што з'явілася тут н_4йкая новая жывая істота і за н_5 вельмі доўгі час знайшла прытулак і ласку.

А27. Адзначце сказы з моўнымі памылкамі.

1) Нечакана ён захварэў грыпам.

2)     Група школьнікаў акружыла любімую настаўніцу.

3)     Баравікі спрабуюць нават пасмяяцца над даверлівым грыбніком.

4)     Дзве апошніх зімы выдаліся марознымі.

А28. Адзначце сказы, у якіх на месцы пропуску ставіцца працяжнік.

1)    Сіняя пушча_ зялёны палац маёй радзімы.

2)    Тут іграла калісьці неба шумна-весела. А цяпер_абеліскі, пні-пянёчкі наўкола.

3)    Дзед твой__ спадчыну бацькі дзецям пакінуў.

4)    Гэта вельмі важна: дзецям__ жыць і свой трымаць адказ. Дык няхай жа со-

рам-стыд пякельны не пячэ іх за нядбайных нас.

А29. Адзначце сказы, у якіх на месцы пропуску трэба паставіць коску.

1) Шнуруюць бабы і дзяўчаты__ і кантралююць мох узняты__ і тыя кучачкі

калюшак, дзе грыб схаваў свой капялюшык.

2) Дом быў невялікі, але акуратна дагледжаны___ з блакітнымі аканіцамі__ з

узорыстымі ліштвамі.

3)     Нават самыя цудоўныя_ светлыя імгненні немагчыма спыніць.

4)     Прырода ўмее гаварыць і ствараць і настрой і лагоду.

АЗО. Адзначце сказы, у якіх выдзеленыя словы адасабляюцца.

1) Поспеху ён дабіўся галоўным чынам дзякуючы сваёй жонцы.

2)    I здавалася жывое нешта йшло ад гэтых ртрун.

3)    Дзень добры суседзе да нас у хату!

4)    У месячнай ночы асіна відаць была здалёк.

АЗІ. Адзначце сказы, у якіх выдзеленыя словы адасабляюцца.

1)    Яна ішла поруч з ім невысокая, з мяккімі шэрымі вачыма.

2)    А Масква была ў тую восень нечувана прыгожай, пакорліва-мяккай.

3)    Высокі, блакітны з крэмавым, нядаўна пафарбаваны глядзеў на шумлівую вуліцу дом Горавай.

4)    Не падобны на звычайных птушак дзяцел настойліва стукае сваім нібыта жа- лезным носам па старадрэвіне.

А32. Адзначце сказы, у якіх выдзеленыя словы адасабляюцца.

1)     Як чалавеку далёкаму ад навукі асабіста мне гэта хітраспляценне слоў мала што тлумачыла.

2)     Вяртлявая смуглянка Галя амаль заўсёды зазірала ў суседні сшытак.

3)     Ясь скупы і прагны дзед задумаў прыбраць камень з поля.

4)     Усходнеславянскі першадрукар Ф. Скарына нарадзіўся ў Полацку.

АЗЗ. Адзначце сказы, у якіх выдзеленыя словы адасабляюцца.

1) Стаяў Міколка на вятру дрыжыкі прадаваўшы.

2)     Лічыцца, што чытаць лежачы шкодна.

3)     Сцепаніда пастаяла нешта абдумваючы і не выходзячы на насып і хуценька пайшла за канавай.

4)     Сосны тут за Бярэзаўцам упіраліся ў самае неба.

А34. Адзначце сказы, у якіх на месцы пропуску ставіцца коска.

1)    Колькі працы_і колькі сумлення!

2)    Была раніца_і хвоі ўжо скінулі з сябе цёмную посцілку ночы.

3)    Зрэдку па шашы праязджалі машыны_ ці праходзілі салдаты.

4)    У крыніцы вельмі смачная вада_ і таму ўся вёска ходзіць сюды.

А35. Адзначце сказы, у якіх на месцы пропуску ставіцца коска.

  • Працуе Мікітка_як мокрае гарыць.
  • Прыгледзеўшыся, я заўважыў, што яна трымае белы скрутак_і з яго відаць невялікі тварык.
  • У першы момант Вася не ведае_што яму рабіць.
  • Але лепш бы пачуць стрэлы_каб ведаць, дзе вораг і небяспека.

А36. Адзначце сказы, у якіх на месцы пропуску ставіцца двукроп'е.

  • Войскі пайшлі на захад_у горадзе застаўся адзін толькі полк.
  • Па батарэі разнеслася чутка_нас будуць пасылаць малодшымі камандзірамі ў іншыя батарэі, дывізіёны.
  • Ідзеш у дарогу на дзень_ хлеба вазьмі на два.
  • Ганна пачула_ззаду яе нехта даганяе.

А37. Выберыце правільны варыянт пастаноўкі знакаў прыпынку на месцы про-пускаў.

Не мы стварылі нашу мову__ і нам трэба вельмі асцярожна абыходзіцца з

ёю_ каб не абразіць волю і вопыт тых беларусаў____ што адышлі ў гісторыю

чалавецтва.

  • Коска, двукроп'е, коска. 4) Працяжнік, двукроп'е, коска.
  • Працяжнік, коска, коска. " 3) Коска, коска, коска.

А38. Якая схема адпавядае пастаноўцы знакаў прыпынку ў наступным сказе з простай мовай?

Сястра перапытаў Патап Хведаровіч, і ўсмешка кранула яго вусны, але по-тым ён зноў загаварыў сур'ёзна (Е,ё)сць, сынок, у дуба сястра — сібірская лістоўніца

  • «П? - а і а:- П». 3) «П? - а: п».
  • «П?»- а і а:- «П». 4) «П? - а, - п».

А39. У якім парадку трэба размясціць сказы, каб атрымаўся тэкст?

  1. У чэрвені змаўкаюць птушыныя спевы. 2. Клапатлівыя бацькі безупынна носяць у гняздо корм, чарвякоў, вусеняў, мошак. 3. За дзень адна сям'я шпакоў знішчае каля чатырохсот шкодных садовых вусеняў. 4. Нялёгка ім накарміць сваіх дзяцей. 5. У большасці лясных птушак вывеліся маленькія птушаняты.

1)2,1,5,3,4                                       4)3,1,2,4,5

2)1,5,2,4,3                                        5)4,2,1,3,5

3)3,4,5,1,2

А40. Вызначце стыль і тып тэксту.

Машына кранулася і павольна паехала. Я пайшоў пеша. Думак было гэ-тулькі, што невядома куды іх дзяваць. Перад самым краем вёскі купка бярэз-ніку. У сярэдзіне яе мураваны абеліск з чырвонай пяцікутнай зоркай. Абеліск абліцаваны пад мармур. Над ім золатам блішчаць словы: «Вечная слава тым, хто аддаў жыццё за народнае шчасце». Я пастаяў, скінуўшы капялюш, і маў-кліва пайшоў далей, дзе пры павароце са шляху ў вуліцу стаяла Марына і ча-кальна глядзела на мой кожны крок. Я моўчкі параўняўся з ёю, запытальна па-глядзеў у твар. (Паводле Р. Сабаленкі)

1) Мастацкі, апісанне.                    4) Публіцыстычны, апісанне.

..      2) Мастацкі, апавяданне.                 5) Публіцыстычны, апавяданне.

3) Мастацкі, разважанне.

свернуть

Тэст № 5

развернуть

Тэст № 5

Інструкцыя для вучняў

На выкананне тэста адводзіцца 90 хвілін. Заданні рэкамендуецца вы-конваць паслядоўна. Калі заданне не ўдаецца выканаць адразу, пера-ходзьце да наступнага. Калі застаецца час, вяртайцеся да прапушча-ных заданняў.

У кожным заданні можа быць больш за 1 правільны адказ. Нумары выбраных адказаў адзначце ў бланку пад нумарам задання.

А1. Адзначце словы, у якіх літара ц абазначае мяккі гук [ц'] . 1)цэгла                                        4)усамалёце

2)    на плоце                                           5) пазіцыйны

3)    ланцуг

А2. Адзначце радкі, дзе ўсе падкрэсленыя галосныя з'яўляюцца націскнымі.

1)     абутковы, веснавы                         4) кулінарыя, дубліраваць

2)     шэсцьдзесят, параліч                    5) дыямент, загарадка

3)     алфавіт, каўчук,

АЗ. Адзначце словы, у якіх пішацца літара Э.

1)     ш.. .рсцяны                                         4) р... льеф

2)     ш.. .сць                                                5) ац.. .нка

3)     інж...нер

А4. Адзначце словы, у якіх пішацца літара Я.

1)земл...коп                                          4)кул...мёт

2)     св...тлавалосы                                 5) жыцц...сцвярджальны

3)     словазм...ненне

А5. Адзначце словы, у якіх пішацца літара Й.

1)     за.. .кацца                                            4) па.. .граць

2)     пады.. .сці                                           5) вы.. .грыш

3)     сы...граць

А6. Адзначце словы, у якіх пішацца прыстаўная літара.

1)     ...этакі                                                4) ...ультыматум

2)     за...ушніцы                                       5) ...ронія

3)     Радзі...он

А7. Адзначце словы, у якіх пішацца літара Ў.

1)    ва ...ладзікаўказе                            4) збожжа...борка

2)    а...дыенцыя                                      5) а...л

3)    рабочыя-...пакоўшчыкі

А8. Адзначце словы, у якіх пішацца мяккі знак.

1)подз...віг                                            4)аген...чык

2)дзес...ці                                              5)Сібір...ю

3) вішан...

А9. Адзначце словы, у якіх прапушчана літара.

1) аванпос.. .ны                                        4) фаршта.. .т

2)    со...нца                                               5) ра...сада

3)    ра...злавацца

АІО. Адзначце выпадкі, калі пры ўтварэнні патрэбнай формы адбываецца чар-гаванне зычных гукаў.

1) званочак на (дугу)                       4) падысці да (хатка)

2)    з новай (эпоха)                             5) ехаць па (мост)

3)    стаяць на (дарога)

А11. Адзначце словы, у якіх пішацца вялікая літара.

1) Мар'іна (Г,г)орка                         4) (Н,н)овы год

2)     (П,п)аўночны полюс                   5) (К,к)упалаўскія вершы

3)     (М,м)інскія вуліцы

А12. Адзначце словы, якія ўтвораны шляхам складання асноў.

1) земляроб                                        4) цар-дуб

2)    хата-чытальня                              5) снегапад

3)    своеасаблівы

АІЗ. Адзначце словазлучэнні, у якіх выдзеленыя словы ўжыты правільна.

1)    адукаваны чалавек                          4) не апраўдаў давер

2)    адукацыйны чалавек                       5) не апраўдаць даверлівасць

3)    адукаваная ўстанова

А14. Адзначце радкі, у якіх усе словы з'яўляюцца сінанімічнымі.

1)    абнавіць, асвяжыць, рэстаўрыраваць 4) абавязкова, безумоўна, немінуча

2)    вільготны, сыры, вадкі                            5) палеткі, палі, нівы

3)    абараніць, адстаяць

А15. Адзначце словы, якія пішуцца праз злучок.

1) агульна_народны                        4) паў_Еўропы

2)    грамадска_палітычны                 5) генерал_маёр

3)    паў_горада

А16. Адзначце назоўнікі з канчаткам -У (-Ю).

1) убачыць жыраф...                         4) аб містэр...

2)    купіць хлеб...                                 5) няма выбар...

3)    не адчуваць стом...

А17. Адзначце сказы, у якіх дапушчаны памылкі.

1) Прыезджы маэстра захапіў усіх, хто трапіў на яго канцэрт.

2)    На дэсерт мае суседкі заказалі смачны жэле.

3)    Маршрутнае таксі рэгулярна ходзіць па вуліцах нашага горада.

4)    Прыгожае какаду не водзіцца ў нашых лясах.

5)    Урачысты рэквіем Моцарта выконвае сімфанічны аркестр.

А18. Адзначце дзеясловы, якія ўжываюцца з канчаткам -іць(-ыць).

1)    выбер(а,ы)ць                                 4) выраш(а,ы)ць

2)    патуш(а,ы)ць                                5) знойдз(е,і)ць

3)    пахн(е,і)ць

А19. Адзначце сказы са стылістычна-граматычнымі памылкамі.

1) Малако таннейшае, чым масла.

2)    Ціхі акіян найглыбейшы за Атлантычны.

3)    Матчыны пірагі самыя смачныя.

4)    Здароўе даражэй багацця.

5)    Да грамады падьшюў самы стараваты дзед.

А20. Адзначце лічэбнікі, у якіх пішацца літара Е.

1) с.мнаццаць                                   4) п...цьсот

2)дзес...ць                                          5) дз...вяноста                       і'

3) с.мідзесяты

А21. Адзначце сказы, у якіх ужываецца зваротны займеннік сябе.

1)    Ужо другі дзень Корсак не знаходзіў спакою.

2)    Царык азірнуўся і, прыціскаючы да_ левую руку, засмяяўся.

3)    Не сціх Царык яшчэ і на рыпучым ганку, прыпыніўшыся і прапускаючы на- перад_ Міцю.

4)    Сам з__ пагаворыш, і гарката спадзе з душы.

5)    У сне Міця ўбачыў___ з Чэсяй у нейкім таварным вагоне.

А22. Адзначце словазлучэнні з няправільным ужываннем дзеепрыметнікаў.

1)     падрыхтаваны ўрок                    4) напісаны адказ

2)     зразумелы адказ                          5) нечапатыя рэчы

3)     пажаўцеўшыйся ліст

А23. Адзначце сказы са стылістычна-граматычнымі памылкамі.

1)     Лежачы на сене, добра думаць пра вечнае.

2)     Ліхтар гарэў, вымалёўваючы квадрат акна.

3)     Слухаючы выступленне, узнікаюць розныя думкі.

4)     Не хваліся сеўшы, а хваліся з'еўшы.

5)     Дагледзіўшы зямлю, будзе ж нешта расці на ёй.

А24. Адзначце словы, якія пішуцца разам.

1)    падняцца на_ верх гары             4) спаць на_хаду

2)    што_вечар                                     5) спяваў па_нямецку

3)    да_волі адпачываць

А25. Адзначце сказы, у якіх НЕ<НЯ) пішацца асобна.

1)     (Н.. .)прыяцель наступае.

2)     Пішчаць (н...)мышы, а хтоеьці яшчэ.

3)     Спіс далёка (н... )поўны.

4)     Застаўся (н...)свежы хлеб.

5)     Бацьку (н...)здаровіцца.

А26. Адзначце пропускі, дзе пішацца НЕ (НЯ).

Што толькі н_1 казалі пра яго людзі! I што ён не мае н_2роду н_3племені, і што ў яго снегу леташняга н_4дапросішся... Але ўсё гэта было н_5праўдай.

А27. Адзначце сказы з моўнымі памылкамі.

1) Перад ганкам стаяла чалавек пятнаццаць калгаснікаў.

2)    У васьмі кіламетрах адсюль у быстры Нёман упадае ціхая рачулка Вуша.

3)    Валя пабегла за доктарам.

4)    Зямля сумуе па плузе і па насенні, па жніўнай песні.

А28. Адзначце сказы, у якіх на месцы пропуску ставіцца працяжнік.

1) Шчасце_ крочыць з маленькім сынам просекай і гаварыць пра птушак.

2)    Я__ радавы запасу і будучыні творца.

3)    Я__ хаджу закаханы ў твае краявіды і шапчу як прызнанне: «О, мой край да-

рагі».

4) Ноч. Цішыня. На вуліцы__ не чуваць ні гуку.

А29. Адзначце сказы, у якіх на месцы пропуску трэба паставіць коску.

1) На зарослай лілеямі водмелі стаяць ружовыя_лірычна-маўклівыя фламінга.

2)    Дарога пайшла тут цвёрдая_ без сумётаў__ падмеценая_вылізаная ветрам.

3)    У гэты час аб Салаўю ні слуху_ ні духу не было.

4)    Вецер не скалыхне ні аднаго лісціка_ ні адной травінкі.

АЗО. Адзначце сказы, у якіх выдзеленыя словы адасабляюцца.

1)    Відаць агароды, агароджаныя сады, у якіх здалёку гараць золатам яблыкі.

2)    Што ўвогуле можна сказаць чалавеку ў такія імгненні?

3)    Бадай не варта было заходзіць да Ірыны ў такі час.

4)    У аўтобусе здаецца ад аднаго белага святла стала цяплей і ўтульней.

АЗІ. Адзначце сказы, у якіх выдзеленыя словы адасабляюцца.

1)    Горава пасадзіла Андрэя ў кутку і сама села непадалёк аддзеленая ад яго сто- лікам.

2)    Ён скончыў чытаць і настала нечаканая цішыня доўгая, гнятучая.

3)    Асветпены і абагрэты сонцам лес глядзеў зусім-такі весела.

4)    3 працы Косця вярнуўся разгарачаны, спацелы.

А32. Адзначце сказы, у якіх выдзеленыя словы адасабляюцца.

1) За гэту якасць мы хлапчукі шчыра паважалі дзеда.

2)   У кожнага беларускага паэта ці празаіка мы знойдзем творы пра Бацькаўшчыну.

3)   Князь-возера або Чырвонае знаходзіцца на Палессі.

4)   Тут пахаваны бацькі блізкага сябра Адама Міцкевіча Яна Чачота.

АЗЗ. Адзначце сказы, у якіх выдзеленыя словы адасабляюцца.

1) Тоня прысела і асцярожна прасунуўшыся ў расколіну апынулася ў сярэдзіне дуба.

2)     Насіў Ігнат гэтую вопратку не саромеючыся.

3)     Кожную раніцу прачнуўшыся Біруля выходзіў у сад.

4)     Вася ідзе па светлым бярэзніку павольна і расхінаючы рукамі высокую траву.

А34. Адзначце сказы, у якіх на месцы пропуску ставіцца коска.

*■    *"      1) Неўзабаве з-за блізкае хрыбціны гор выслізнула_і пачало прыграваць прамя-ністае ўранку сонца.

2)   У траве дзе-нідзе валяліся непадабраныя трэскі_і жаўцела пілавінне.

3)   Выкруцілі агонь у лямпе_і ўсе ўбачылі ў асобе доктара высокага мужчыну ў шынялі.

4)   Хацеяася есці, цеяа прьжметна слабела _і ад думак аб ежы ў рот наплывала сліна.

А35. Адзначце сказы, у якіх на месцы пропуску ставіцца коска.

  • Маці зірнула на нас, калі мы ўвайшлі_і заплюшчыла вочы.
  • Той даўні выпадак_пра які не раз напамінаў Вішнявец, здарыўся, калі я пай- шоў у першы клас.
  • Я люблю пазіраць туды, дзе шумяць каласамі шырокія нівы_ або рассціла- юцца бясконцыя зялёныя лугі.
  • Ад шчасця я нават забыўся сказаць_якое добрае слова.

А36. Адзначце сказы, у якіх на месцы пропуску ставіцца двукроп'е.

  • Я сягоння не засну_ сустракаць пайду вясну.
  • Даўно вядома_зялёным раслінам патрэбна сонечнае святло.
  • Кот на печы_холад на дварэ.
  • Рыхтуюцца ў рэйс параходы_звіняць якароў ланцугі.

А37. Выберыце правільны варыянт пастаноўкі знакаў прыпынку на месцы про-пускаў.

Не раз было_ з далёкай далі к сваёй вярталіся зямлі яны_ каго ўжо не ча-

калі_ па кім і слёзы пралілі.

  • Працяжнік, коска, коска. 3) Коска, двукроп'е, коска.
  • Двукроп'е, коска, коска. 4) Коска, коска, коска.

А38. Якая схема адпавядае пастаноўцы знакаў прыпынку ў наступным сказе з простай мовай?

Турсевіч нахіліўся над сябрам (В,в)ось цяпер ты шчаслівы, бо ні аб чым не думаеш (П,п)адумаў ён.

1)А-П»,-а.                                       3)А:«П»,-а.

2) А:«П:»- А.                                     4) А: - «П,»а.

А39. У якім парадку трэба размясціць сказы, каб атрымаўся тэкст?

  1. Стагі здалёк нагадвалі вялізныя пясчаныя курганы, што ўзвышаліся над полем. 2. Шырокі корпус яе ружавеў паміж стагоў саломы. 3. 3 поля бясконца плылі купчастыя вазы снапоў. 4. Побач з імі важна крочылі, трымаючы лейцы, мясцовыя хлапчукі. 5. Трэці дзень гула малатарня.

1)2,1,5,4,3                                       4)1,5,4,2,3

2)5,2,1,3,4                                       5)4,5,3,2,1

3)3,2,1,5,4

А40. Вызначце стыль і тып тэксту.

У працэсе жыццядзейнасці расліна вылучае праз наземныя органы і карані вадкія, газападобныя і цвёрдыя актыўныя рэчывы, стварае вакол сябе канкрэт-нае біяхімічнае асяроддзе. Актыўныя біяхімічныя рэчывы ў адных выпадках амаль не ўплываюць на рост суседніх раслін. Напрыклад, карарёвыя выдзялен-ні кармавога лубіну стымулююць рост злакаў, пустазелле стрымлівае рост многіх культурных раслін. Лятучыя выдзяленні зялёных раслін згубна дзейні-чаюць на шкодныя чалавеку гніласныя бактэрыі. Такія ўласцівасці маюць, на-прыклад, цыбуля, часнок, хрэн, эўкаліпт. Іх выкарыстоўвае медыцына. Выву-чэнне ўзаемадзеяння раслін паміж сабою і з мікрафлорай дае магчымасць чала-веку мэтанакіравана ўздзейнічаць на раслінны свет. (БелСЭ)

  • Навуковы, апісанне. 4) Публіцыстычны, апісанне.
  • Навуковы, апавяданне. 5) Публіцыстычны, павяданне.
  • Навуковы, разважанне.
свернуть

Тэст № 6

развернуть

Тэст 6

Частка А

А1. Адзначце словы, у якіх на месцы пропуску трэба пісаць літару э:

1)     трвога;                                                                  4) ш_рапясчаны;

2)     _кспанат;                                                             5) счрсцвень.

3)     р_монт;

А2. Адзначце словы (прыклады), у якіх на месцы пропуску трэба пісаць літару е:

1)      сн_гіры;                                                                4) гал_рэя;

2)      б_з карты;                                                           5) ап_кунства.

3)      жыцц_дзейнасць;

АЗ. Адзначце словы (прыклады), уякіх на месцы пропуску трэба пісаць літару ў (нескладовае): 1)з_зорам;                                                                4) кансілі_м;

2)     за_чора;                                                               5) святочна-рачысты.

3)     каля _ладзівастока

А4.Адзначцесловы, уякіхнамесцыпропускутрэба пісаць літару ь:

4)  насып_;

5)      абектыўны.

1)      бар_ер;

2)      кампан_ён;

3)      студзен_скі;

А5. Адзначце правільна напісаныя словы:

4)  карэнне;

5)      рассмакаваць.

1) зробленныя;

2)     аппарат;

3)     дваццаць;

А6. Адзначце правільна напісаныя словы:

4)      абласны;

5)      кандыдатскі.

1) чалавецтва;

2)      аткінуць;

3)      разведчык;

А7. Адзначце словы, якія маюць канчатак.

4)  сабраўшы;

5)      карыстаюся.

1)     лён;

2)   зямля;

3) звысоку;

А8. Адзначце абстрактныя назоўнікі:

4)  сумленне;

5)     лівень.

1) таполя;

2)     артыстызм;

3)     засяроджанасць;

А9. Адзначце словы, якія трэба пісаць праз злучок:

1) (гліна) мяшалка;                                                4) (бія) токі;

2)      (паў) Гомеля;                                                      5) (капітан) лейтэнант.

3)  (супер) кубак;

А10. Сярод пранумараваных у сказе слоў вызначце прыметнікі. Адзначце нумары гэтых слоў.

Вось і надышлі апошнія сшудэнцкія дзянькі, хутка раз'едземся хто куды, і, можа, таму мы часцей вяртаемся з вучобыў свой заўсёды 1прыветны, рэдка калі2сцішаны інтэрнат амаль усёй групай, можа, таму 3многія куткі горада, дзе столькі перажыта, перадумана, зараз нам, пакуль яшчэ пяцікурснікам, здаюцца самымілепшыміў свеце, можа, таму кожны раз мы ідзём вельмі павольна, размаўляем, добра разумеючы адно аднаго, і размовы 4нашы, як ніколі, даверлівыя, а значыць, асабліва 5каштоўныя.

А11. Адзначце словы, якія трэба пісаць разам:

4)  (мала) людны;

5)      (інша) нацыянальны.

1) (фінансава) эканамічны;

2)      (блакітна) белы;

3)  (дваццаці) гадовы;

А12. Адзначце характарыстыкі, якія адпавядаюць выдзеленаму ў сказе дзеяслову:

На паўднёвых схілах пагоркаў ужо палавее жыта, хіліцца долу важкім калоссем.

1)   Зваротны;

2)  ужыты ў форме 3-й асобы адзіночнага ліку;

3)      абвеснага ладу;

4)  I спражэння;

5)      Закончанагатрывання.

А13. Адзначце дзеясловы, якія ў форме 2-й асобы множнага ліку цяперашняга часу напісаны правільна:

1)     спрагаеце;                                                           4) чытаяце;

2)     назапашваеце;                                                   5) ідзяце.

3)     спыняяце;

А14. Адзначце словазлучэнні, у якіх выдзеленыя словы трэба пісаць разам:

1)     чытаць (па) многу;                                            4) перапісаць (на) чыста;

2)     разумець (па) рознаму;                                    5) (сям) там паправіць.

3)     сустрэцца калі (небудзь);

А15. Адзначце прыклады, у якіх не, ні з выдзеленымі словамі трэба пісаць асобна:

1)     хто б (ні) зазірнуў;                                             4) (не) загружаная машына;

2)     (ні) куды не заходзіў;                                        5) сцены (не) пабелены.

3)     (не) зачыніўшы дзвярэй;

А16. Адзначце сказы, у якіх на месцы пропуску (пропускаў) ужываецца не:

1) Колькі б дзівос__ было на свеце, а мова застаецца самай незвычайнай, самай загадкавай з'явай.

2)__ руш нічога і___ бойся нікога.

3)      На суседняй вуліцы сёння толькі пра прыезд вядомых артыстаў і гаманілі, а на нашай —__ слыху__ дыху.

4)      Паміж наступным і былым мяжы дакладнай___ правесці.

5)      Я не мог__ пасадзіць дуба, хоць і ведаў, што не для сябе: першы раз цвіце гэта дрэва, калі яму споўніцца

сорак, а то і пяцьдзясят гадоў.

А17. Адзначце прыклады, у якіх прыметнік правільна дапасаваны да назоўніка:

1)     мясцовая дэпутат Тамара Міхайлаўна;

2)     цікавае рэзюмэ;

3)     вялікі самалёт-лабараторыя;

4)     дзіўная подпіс;

5)     два вясенніхдзянькі.

А18. Адзначце сказы, у якіх выдзеленыя словы (слова) — выказнікі (выказнік).

1) Дзвіна, ведаеце, навучыла мяне плаваць.

2)     Банька прапанаваў Валодзю паехацьза горад, дзе восень была асабліва прыгожай.

3)     3 пакалення ў пакаленне перадаецца павер'е: таму, хто знойдзе пяро жар-птушкі, наканаванышчаслівы лёс.

4)     Вясновы водар далікатны, лёгкі, гаючы.

5)     Поўня на сінім паркалі нябёс блішчыць, як срэбраная брошка.

А19. Адзначце сказы, у якіх на месцы пропуску трэба абавязкова паставіць працяжнік:

1) Прыгожы голас, безумоўна,__ вялікі скарб чалавека.

2)     Дрэннае гаварыць__ не мець ні слухачоў, ні субяседнікаў.

3)     Палола я з самага ранку і да абеду, таму рукі_ хоць рэпу сей.

4)  Прырода, ты__ крыніца прыгажосці.

5)     Новы друг__ знаходка рэдкая, а стары — вялікая каштоўнасць.

А20. Адзначце сказы, у якіх на месцы пропуску трэба паставіць коску:

1) Люблю сівых дубоў калоны_ і соснаў стромкія ствалы, і мёду поўныя калоды, і звон нястомнае пчалы.

2)     Янка прыгожа іграў на скрыпцы: смычок у яго руках то перабягаў справа налева_ то плаўна вяртаўся на-

зад.

3)     Дуб урос глыбока ў зямліцу-глебу__ а кронаю высока цягнецца да неба.

4)     Вялізнай__ белай коўдрай ляжаў на зямлі снег.

5)     Ах, як добра__ і смачна мне заўсёды за матуліным сталом!

А21. Адзначце сказы, у якіх на месцы пропуску (пропускаў) трэба паставіць коску (коскі):

1)     Вузенькая сцяжынка каля самага жыта__ нібыта разам са мною хуценька бегла да рэчкі.

2)     Бабры__ што дыпламаваныя будаўнікі: дзівосныя па сваёй велічыні і трываласці пабудовы яны могуць

узводзіць.

3)  Ты прыслухайся: каля ігліцы і зімой чутны голас сініцы, і крынічка пад снегам_____ нібы летам__ бурліць

і звініць.

4)  У небе зранку грукат, перазвон__ быццам у кузні.

5)     Пра зёлкі__ як цудоўныя лекавыя расліны___ я ўпершыню пачула ад бабулі.

А22. Адзначце сказы, у якіх на месцы пропуску (пропускаў) трэба паставіць коску (коскі):

1)      Пахла ажынамі_ зацягнутая сівым туманам__ лагчына.

2)      Ідучы па ўтульнай бярозавай алеі Батанічнага саду_ і ўдыхаючы духмянае, гаючае паветра, я думаў пра

тое, як важна сёння берагчы нашу крохкую жывую прыроду.

3)      Сухацвет_ ці бяссмертнік___ усё лета жаўцее на адкрытых пясчаных мясцінах.

4)  Нашы продкі__ звязваючы з яварам свае спадзяванні на лепшы лёс___ выконвалі побач з ім найважней-

шыя каляндарныя і сямейныя абрады, вырашалі самыя складаныя пытанні.

5)  Блакітныя плямінкі і кропелькі на карце Беларусі — гэта нашы бясцэнныя азёры_____ люстраныя, былін-

ныя.

А23. Адзначце сказы, у якіх на месцы пропуску (пропускаў) трэба паставіць коску (коскі):

1)      Маленства_ ў тваёй старане простыя ўсе дарогі.

2)      Гізы__ так у нашай вёсцы называлі аваднёў__ з'явіліся ў сярэдзіне чэрвеня, калі пачало красаваць жыта.

3)      Зараз азярцо_ здаецца__ раўнюткім полем: яно пакрыта тонкім лёдам і прысыпана сняжком.

4)  Салаўёў у гаі_ на маю думку__ быў цэлы ансамбль.

5)      Мусіць__ ад неба і сонца, ад Маці Боскай мама ўзяла гэтак многа цяпла і дабрыні.

А24. Адзначце складаназлучаныя сказы, паміж часткамі якіх трэба паставіць коску:

1)      Уночы зорачкі прыветліва мігцяць і на мяне яны глядзяць.

2)      У насякомых, як і ў людзей, бываюць любімыя кветкі і выбіраюць іх пчолкі, мушкі, матылькі не па форме, а па колеры.

3)      Ці то птушкі спяваюць ці то журчаць ручаі.

4)  Святочна і весела.

5)      Бацька Уладзіславы Францаўны Луцэвіч быў простым палясоўшчыкам а маці выкладала французскую мову.

А25. Адзначце складаназалежныя сказы з некалькімі даданымі часткамі, у якіх на месцы пропуску трэба паставіць коску:

1)  Зразумела,  што__ калі размова вядзецца пра пачатак манументальнага дойлідства ў Беларусі, мы

перш-наперш успамінаем Сафійскі сабор.

2)  Беларускія народныя казкі__ якімі захапляюцца чытачы розных краін свету, з'яўляюцца нашым нацыя-

нальным багаццем і гонарам.

3)      У гарадскім несціханым гуле мяне ўсё клічуць журавы на тую сцежку дарагую дзе столькі красак і травы.

4)      Барвовы асінавы лісток__ што пакінуў галінку, так да зямлі і не даляцеў, бо трапіў у павуцінку.

5)      Цётка нямала дзівілася таму, што студэнты-практыканты з вялікім задавальненнем развучвалі кадрылю     і што атрымлівалася ў іх не горш, чым у вядомых вясковых танцораў.

А26. Адзначце бяззлучнікавыя складаныя сказы, у якіх на месцы пропуску трэба паставіць працяжнік:

1)      Люблю, седзячы ў альтанцы, слухаць ціхі шэптдажджу__ ён зачароўвае сваёй мяккасцю і лагоднасцю.

2)      Дзьмухаўцы сёння выглядаюць маленькімі ганарлівымі сонейкамі___ залатым бляскам слепіць лотаць.

3)      У музычным вучылішчы існавала традыцыя___ сіламі навучэнцаў і выкладчыкаў адзін раз у год ставілася

новая опера.

4)  Дажджы пройдуць__ грыбы вазамі вазі.

5)      Зіма яшчэ збіралася сняжком зямлю пасыпаць___ няўмольны сакавік сваім цяплом спыніў яе намер.

А27. Адзначце нумары пропускаў, на месцы якіх трэба паставіць коску:

Сад 1_ што пасадзілі некалі ўсёй вёскай, хоць і пазнавата, але распускаўся2____ занявесціліся яблыні, закра-

савалі грушы, аднак раней за ўсе дрэвы зацвіла дзічка3_ над якой адразу ж загулі пчолкі 4__ і якая, відаць, раздала

руплівіцам увесь свой нектар, а восенню5__ калі ў сад прыходзілі людзі, не раз пашкадавала аб гэтым, бо ніхто не

падбягаў да яе, ніхто не спяшаўся паласавацца яемаленькімі горка-кіслыміяблычкамі.

А28. Адзначце сцверджанні, якія адпавядаюць сказу з простай мовай:

«3 тонкіх лісцікаў-пялёнак вылез раніцай рамонак», — гучна прачытаў хлопчык і, крыху памаўчаўшы, успа-мінаючы, відаць, другірадок, дадаў — «Белай хусткай ахінуўшыся, ён да сонца пацягнуўся».

1) У сказе адсутнічае знак прыпынку — коска;

2)     у сказе адсутнічае знак прыпынку — двукроп'е;

3)     у сказе адсутнічае знак прыпынку — працяжнік;

4)     простая мова няправільна заключана ў двукоссе;

5)     у сказе адсутнічае знак прыпынку — кропка.

А29. Адзначце сцверджанні, якія характарызуюць абедзве часціны мовы — прыслоўе шчыльна і прыметнік барадаты.

1) самастойныя часціны мовы;

2)      адносяцца да разраду якасныя;

3)      змяняюцца па склонах;

4)      змяняюцца па ліках;

5)      маюцьформу (формы) ступені (ступеней) параўнання.

Тэкст да заданняў АЗО—А32, В1, ВЗ, В5, В7, В8

(1) Жанр— гэта гістарычнаакрэслены, адносна ўстойлівы тып мастацкай формы, дзе структура пэўных фармальных прыкмет (моўных, вобразных, кампазіцыйных) выяўляе больш-менш канкрэтны мастацкі сэнс. (2) Кожны з трохродаўлітаратуры мае свае жанры. (3) Сяродлірычных твораў вылучаюцца песні, оды, эпіграмы, гімны, маршы і г. д. (4) Да іх адносяцца і некаторыя фальклорныя жанры: загадкі, прыказкі і прымаўкі, замовы. (5) Першапачаткова ў літаратуры, тады яшчэ вуснай, былі эпічныя жанры: казкі, легенды, быліны, гутаркі, думы і іншыя. (6) Пасля гэтых жанраў, на пісьмовымэтапе развіцця мастацтва слова, узніклі апавяданні, аповесці, раманы, нарысы, гумарэскі і іншыя. (7) Існуюць ліра-эпічныя жанры, у якіх спалучаюцца некаторыя ўласцівасці лірыкі і эпасу: паэма, балада, байка. (8) Да такога роду літаратуры, як драма, адносяць камедыю, трагедыю, уласна драму, інтэрмедыю, фарс, вадэвіль.

(9) У працэсеразвіццялітаратуры яе жанравы 1дыяпазон паступова 2змяняецца: адны жанры 3ўзнікаюць, другія, 4распаўсюджаныя ў пэўны перыяд, вымушаны 5звузіць сферу свайго бытавання або зусім знікнуць. (10) У старажытнай беларускай літаратуры былі вядомы такія жанры, як жыціе, павучанне, хаджэнне, летапіс. (11) Пазней яны зніклі з літаратурнага працэсу. (12) Ці, напрыклад, эпіграма, якая ў эпоху Адраджэння пісалася як «эпікграма» і не мела сатырычнай скіраванасці. (13) Гэтым словамназывалі хвалебны верш.

(14) Беларуская літаратура за час свайго існавання змагла асвоіцьцэлы шэраг літаратурных жанраў.

АЗО. Адзначце правільна ўтвораныя ад асновы дзеяслова, падкрэсленага ў 14-м сказе,дзеепрыметнік і дзеепрыслоўе:

1)      асвоенны;                                                               4) асвоіўшы;

2)      асвоены;                                                              5) асвойваючы.

3)      асвояны;

А31. 3 пранумараваных у 9-м сказе слоў выберыце тыя, у якіх колькасць гукаў і літар не супадае. Адзначце нумары гэ тых слоў.

А32. Адзначце лексічныя характарыстыкі, якія адпавядаюць падкрэсленаму ў 6-м сказе слову:

1)     антонімам з'яўляецца слова непісьменны;

2)     паронімам з'яўляецца слова пісьменны;

3)     ужыта ў прамым значэнні;

4)     сінонімам з'яўляецца слова пісьменнасць;

5)     мнагазначнае.

ЧасткаВ

В1. Запішыце падкрэслены ў 13-м сказе назоўнік у форме множнага ліку назоўнага склону.

В2. Устанавіце адпаведнасць паміж падкрэсленымі ў сказах словамі і іх характарыстыкамі. Адказ запішыце ў выглядзе спалучэння літар і лічбаў, захоўваючы алфавітную паслядоўнасць літар левага слупка. Памятайце, што некаторыя даныя правага слупка могуць не выкарыстоўвацца ўвогуле. Напрыклад: А2Б5ВЗГ4.

А. Добрых спраў нізаштоне адкладвайце на потым.

Б. Шлях, якогане пройдзеш двойчы, называецца жыццё. В. Не хвалі сам сябе,няхай людзі пахваляць.

Г. Выплыў месяц і павіс над маёй і чыёйсцівёскай, відна так — хоць пішы пісьмо.

1.       Прыслоўе.

2.   Напісана з памылкай.

3.   Падпарадкавальны злучнік.

4.   Адноснызайменнік.

5.       Не мае формы назоўнага склону.

 

В3.Вызначце спосаб утварэння падкрэсленага ў 1-м сказе слова. Адказ запішыце ў форме назоўнага склону.

В4.Устанавіце адпаведнасць паміж выдзеленымі ў сказах спалучэннямі слоў і іх характарыстыкамі. Адказ запішыце ў выглядзе спалучэння літар і лічбаў, захоўваючы алфавітную паслядоўнасць літар левага слупка. Памятайце, што некаторыя даныя правага слупка могуць не выкарыстоўвацца ўвогуле. Напрыклад: А2Б5ВЗГ4.

А. Яшчэ месяц назад я даў згоду на пераезд, але цяпер недзе

да глыбіні душызакралася сумненне: а ці трэба мне той

незнаёмы горад?

Б. Калі за-за пагорка паказалася постаць салдата, на вачахмаці паявіліся слёзы, і былі гэта слёзы радасці.

В. «Касцюм — на ўсе сто!» — радаваўся абноўцы дзядзькаМартын.

Г. На стале ў цёткі было, яктой казаў, і паранае і варанае.

1.       Фразеалагізм, які ў сказе выконвае ролю выказніка.

2.   Фразеалагізм, які мае сінонім што назы-ваецца.

3.       Няправільна паводле свайго значэння ўжыты фразеалагізм.

4.       Свабоднае словазлучэнне.

5.   Фразеалагізм, які мае значэнне 'ў пры-сутнасці каго-небудзь, так, што відаць каму-небудзь''.

 

В5.Знайдзіце ў 6-м сказе слова, якое з'яўляецца вытворнай службовай часцінай мовы. Выпішыце гэта слова.

В6.Устанавіце адпаведнасць паміж сказамі і іх відам. Адказ запішыце ў выглядзе спалучэння літар і лічбаў, захоўваючы алфавітную паслядоўнасць літар левага слупка. Памятайце, што некаторыя даныя правага слупка могуць не выкарыстоўвацца ўвогуле. Напрыклад: А2Б5ВЗГ4.

 

А. Сінейце, васількі, на радасць жыту і людзям.

1. Двухсастаўны, развіты.

Б. Рэха здавалася жывым, ахрыплым.

2. Двухсастаўны, неразвіты.

В. Веласіпед брата.

3. Назыўны, развіты.

Г. Добрае павінна намі кіраваць.

4. Безасабовы.

 

5. Пэўна-асабовы.

В7.Сярод сказаў 2—6 знайдзіце сказ, звязаны з папярэднім пры дапамозе займенніка і лексічнага паўтору. Нумар сказа запішыце лічбай. Напрыклад: 9.

В8.Вызначце стыль і тып тэксту. Адказ запішыце лічбай. Напрыклад: 1:

 

  • афіцыйна-дзелавы; апісанне;
  • навуковы; апісанне з элементамі апавядання;
  • навуковы; разважанне;
  • публіцыстычны; апавяданне з элементамі разважання;
  • мастацкі; апісанне з элементамі апавядання.

 

свернуть
Ещё в этом разделе